|
Úzgishlerdi isletiw
Uzgichlar elektr shınjırlardı hár qanday isletiw rejimlerinde kommutatsiyalash ushın xızmet etedi. Bunday rejimler, ádetde, júkleme, qısqa tutasıw, transformatorlardı magnitlaw, liniya hám shinalarning zaryad tokların jalǵaw hám úziw rejimleri bolıp tabıladı. Uzgich ushın eń salmaqli rejim bolıp qısqa tutasıw toklardı úziw hám jalǵaw rejimleri esaplanadı. Úlken toklar oqib ótkende uzgichga úlken elektrodinamik kúsh hám joqarı temperatura tásir etedi. Bunnan tısqarı, o'rnashgan qısqa tutasuvga hár qanday avtomatikalıq yamasa qolda jalǵaw jaqınlasıp atırǵan kontaktlar arasındaǵı aralıqtıń tesiliwi hám kontaktlar hálsiz qısılǵan jaǵdaylarda zarbiy júzimdiń aǵıwı menen baylanıslı bolıp, bul olardıń múddetinen erte fizikalıq dárz ketiwine alıp keledi. Xizmet kórsetiw múddetin asırıw ushın kontaktlar metall - shınınan yasaladi.
Úzgishlerding konstruksiyalarında ayqulaq sóndiriwdiń hár qıylı principlerinen hám olarda hár qıylı so'ndiruvchi ortalıq materialla - ridan paydalanıladı. Sol munasábet menen stansiya hám podstan- siyalarda qollaniluvchi uzgichlar tómendegi gruppalarǵa bólinedi:
• katta may kólemine iye bolǵan maylı uzgichlar (VMB, BM, VMD, MKP, Ol, S tipidagi uzgichlar);
• kichik may kólemine iye bolǵan maylı uzgichlar (VMG, VMP, MGG, MG, VMK, VGM hám basqa tipdagi uzgichlar);
• ochiq pıshaqlı hám jabıq hawa toldırılǵan bo'lgichga iye bol- gan hawalı uzgichlar. Házirgi dáwirde ashıq pıshaqlı bo'lgichga iye bolǵan hawalı uzgichlar 35 kv hám odan joqarı kernewge islep shıǵarılmaydı ;
• VEM tipidagi elektr magnitlı uzgichlar;
• VG-10 M tipidagi avtogazli uzgichlar;
• VN hám VNP tipidagi júkleme uzgichlari.
Hár bir gruppa uzgichlari kataloglarda kórsetilgen málim texnikalıq xarakteristikalarǵa hám de olardıń qollanıw tarawların belgileytuǵın ábzallıq hám kemshiliklerge iye.
Maylı uzgichlar. Maylı uzgichlar konstruksiyasınıń elementleri bolıp, ayqulaq sóndiriw apparatlarınan tısqarı, baklar, gaz chi- quvchi hám saqlawshı qaqpaqlar, moyning júzesi hám uzgichning jaǵdayın kórsetkishleri, kiriwler, izolatorlar hám yuritmalari esaplanadı.
Uzgichning jaǵdayın kórsetkish onıń qo'zg'aluvchan bólimlerine mah- kamlanib, uzgichning jalǵanǵan yamasa úzilgen jaǵdayın qadaǵalaw etedi.
5.2-rasm. Moy to‘ldirilgan kirish ПИНшщ chiqish qutisi: 1 — kondensator o‘ramidan chiqish; 2 — zaminlash elementi; 3 — chiqish izolatori.
5.1-rasm. Kirishdan moy namunasini olish uchun qurilma:
Maylı úzgishlerdi sırtqı kórikten ótkeriwde kóz menen qu- yidagilar tekseriledi: uzgichning haqıyqıy jaǵdayı (úzilgen yamasa ulan- gan); kiriwler, izolatorlar hám tartqıshlar sirtlarining jaǵdayları ; kla- panlar membranalarınıń pútkilligi hám gaz shıǵargichlar arqalı may shıǵıwınıń joq ekenligi; baklardan moyning oqmasligi hám olarda hám de kiriwlerde moyning júzesi. Uzgichning ishinde silkinıw hám waǵırlınıń joq ekenligi esitip anıqlanadı. Termoplyonkalar bo'- yicha kontakt tutasmalarining temperaturası anıqlanadı.
Baklarda moyning júzesi kórsetkish shkalası boyınsha júzediń ruxsat etilgen ózgeriwi shegarasında bolıwı shárt. Bul elektr yoyini óshiriw hám doǵanıń janıwı tásirinen payda bolǵan gazlardı sovi- tishda oǵada zárúrli áhmiyetke iye. Bakda may júzesiniń joqarılıǵı onıń joqarı bóleginde hawa boslig'ini azaytadı. Bunday sha- roitlarda doǵanı sóndiriwde may uzgichning qopqog'iga kúshli uri- lishi hám bakning ishindegi basım deformatsiya hám hátte bakning port - lashiga alıp keliwi múmkin bolǵan qáwipli dárejegeshe artpaqtası múmkin.
Qıs payıtlarında hawanıń temperaturası —20°C den tómen bolǵanda ashıq hawada yamasa sırtqı KTQ (TKTQ) larda jaylastırılǵan uzgichlarda may qovushoqligining artıp ketiwi hám buǵan baylanıslı halda úziw tezliginiń azayıwı nátiyjesinde doǵanı sóndiriw sha- roitlari salmaqlı jamanlasadı. Temperatura uzaq waqıt dawamında (bir sutkadan artıq ) tómenlep turǵanda maylı úzgishlerding jumıs sha- roitlarini jaqsılaw ushın elektr qizdırıw jumısqa túsirilip, onı óshi- rish temperatura —20°C den joqarı bolǵanda ámelge asıriladı.
Yuritmalarni tekseriwdi hár 3—6 ayda keminde bir ret ámelge asırıw usınıs etiledi. Eger uzgich AQU menen úskenelestirilgen bolsa, ol halda onı úziwge tekserip kóriwdi releli qorǵaw jardeminde AQU den jalǵaw arqalı ámelge asırıw maqsetke muwapıq bolıp tabıladı. Úziwge islemey qalǵanda uzgich asıǵıslıq menen remontqa shıǵarılıwı shárt.
Hawalı uzgichlar. Energetika sistemalarında hawa toldırılǵan bol- gichga iye bolǵan hawalı uzgichlar keń tarqalǵan (5. 3-súwret). Uzgich izbe-iz jalǵanǵan eki kontakt sistemasına iye. Birinshisi — ayqulaq so'ndiruvchi kameralardıń kontakt sisteması bolıp, onıń kán- ırǵaqları uzgichni ayqulaq sóndiriw ushın kerek bolǵan aralıqqa ajırasıwına sarplanıwshı qısqa waqıt dawamında ajraladi`. Ekinshi ti- zim — bo'lgichlarning kontakt sisteması bolıp, olar uzgichning uzil- gan jaǵdayında isenimli izolatsion aralıq payda etedi.
Hawalı uzgich menen ámeller jalǵaw elektr magnitı shınjırın jalǵaw yamasa qısılǵan hawa qaqpaqı sistemasına tásir etiwshi shınjırdı úziw arqalı ámelge asıriladı. 110 kv hám odan joqarı kúshla - nishda hár bir polyus qutbni jalǵaw hám úziw qaqpaqları blokı, bas- qarmaq elektr magnitları, yuritmali signallaw -bloklaw kontak- tori SKB, polyus jaǵdayın kórsetiwshi signal lampası, elektr kán- taktli manometr, polyustıń jıynamaları, tutastiruvchi trubalar, elektr ısıtǵıshlar hám sh. k. lar jıynanǵan bólek basqarıw shka- figa iye bolǵan ǵárezsiz uzgichni ańlatadı.
Do'stlaringiz bilan baham: |
