|
1. Zamanagóy programmalıq qurallar hám olardan
paydalanıw texnologiyası
Oqıwshı bilimi, ilmiy tájriybe hám sheberligin tekseriw hám bahalaw tálim procesiniń
zárúrli dúzilisi komponenti bolıp tabıladı hám pútkil oqıw jılı dawamında sistemalı izbe-izlik hám
tálimdiń puqtalıǵı principlerine muwapıq alıp barıladı. Sol menen bilimdi
tekseriw hám bah olash túrleri bar.
Qanday yechilayotganiga, yaǵnıy oqıwshı qanday bilimge, ilmiy tájriybe hám uqıpǵa,
dúnyaǵa kóz qarası hám axlokiy - estetik qarawlar halda dóretiwshilik iskerligine iye ekenligine
itibar qaratıw zárúrli. Túp moxiyati taǵı oqıwshın oqıwǵa qanday munasábette
bolıwına, qanday shuǵıllanyapti hám hokazalarga baylanıslı.
Bulardıń barlıǵı bilimdi tekseriw hám bahalawdıń túrli usılların
qóllawdıń zárúr ekenligin kórsetedi. Informatika boyınsha bir dáwirde oqıwshılar
bilimin ámeldegi baqlawdıń túrlerin klassifikatsiyasini kórip shıǵamız :
- awızsha soraw,
- úy jumısı,
- oqıwshılardıń oqıw iskerligin baqlaw,
- laboratoriya jumısı qadaǵalawınıń dóretiwshilik forması.
Oqıwshılardıń bilimin qadaǵalawdıń qızıqlı formaları retinde túrli
pánlerden referatlar, krossvordlar, rebuslar usınıw múmkin.
Aralıq qadaǵalaw ámeldegine qaraganida kóbirek ózbetinshe qadaǵalaw túri. Ol jaǵdayda oqıw
programmaların hám anıq oqıw pániniń ózine has qásiyetlerin tereń esapqa alıw
múmkinshiligi bar. Aralıq, ámeldegi hám juwmaqlawshı qadaǵalawdıń túrli maqsetleri olardıń túrli
funktsiyalarında óz hákisin tabadı. Aralıq qadaǵalawdıń tómendegi funktsiyaları bar: oqıw
iskerliginiń nátiyje dárejesin (bahalaw ) tekseriw, diagnostik (orqada qalıw
sebeplerin járiyalaw ); shólkemlestirilgen (qollanilayotgan metodlar nátiyjeleri); tárbiyalıq
- motivatsion (aralıq qadaǵalaw nátiyjeleri menen kósher uvchilarning o' zlarini ózleri
bahalawdı bekkemlew.)
35
Aralıq qadaǵalawdıń maqseti oqıwshılardıń oqıw salasında belgili bir
temalarınıń ózlestirilgaligini tekseriw. Aralıq qadaǵalaw oqıtıwshı tárepinen
awızsha hám jazba formada ótkeriliwi múmkin.
Juwmaqlawshı qadaǵalaw jazba jumıs, awızsha hám test formasında ótkeriledi.
Jazba jumıs juwmaqlawshı qadaǵalawdıń eń kóp tarqalǵan forması bolıp tabıladı. Bul sezilerli qısqa waqıt
ishinde bir waqıtta da oqıwshı bilimin bahalaw, da bahalardıń qalıslıǵı múmkinshiligi
menen tusintiriledi. Taǵı bir abzallıǵı : bahoning tómenlewine alıp kelgen, kósher uvchi jol
qoyǵan qáteler hám uǵımsızlar, hám de tartıslı jaǵdaylardı hal qılıwda tiykarlanǵan
jantasıw. Bul usıldıń mánisi oqıtıwshı bir eki dasr ótkennen, oqıwshı bilimin
tekseriw maqsetinde jazba jumıs ótkeredi.
Jazba jumıstı ótkeriwde qatar didaktik studentlerge itibar qaratılıwı kerek.
Birinshiden, jazba jumıs tek ótilgen material jaqsı ózlestirilganligiga oqıtıwshınıń
isenimi kamil bo' lsa ótkeriledi. Ekinshiden, oqıwshılarǵa aldınan daǵaza etiliwi
kerek hám tayın wazıypalar islep kórsetiledi. Úshinshiden, jazba jumıs ishinde ótilgen
sabaqlar mazmunın beretuǵın dóretiwshilik sorawlar bolıwı kerek. Tórtinshiden, oqıwshılar
ózbetinshe islep, kóshiriwge jol qo'ymasligi kerek. Jumıstı, aqır-aqıbetde, oqıtıwshı itibar
menen analiz etiwi kerek.
Test (ingliz - text - tájiriybe) diagnostika metodı bolıp, standart sorawlar
beriledi.
Test sisteması oqıwshılardı bahalawdıń basqa kórilgen metodlarına qaraǵanda
qanday ábzallıqqa iye? Odan paydalanıw ay iyati nede? Bul sorawlarǵa jabov
beremiz.
1. Barlıq oqıwshılarǵa teń sharayat jaratıladı (waqıt esabında da, test sorawların
tańlaw esabında da ).
2. Belgili waqıt ishinde da oqıwshılardıń keń sheńberin, da temanıń tolıq
mazmunın qamtıp alıw múmkin.
3. Berilgen sorawlarda tosınarlılıq elementleri azayadı, bul bolsa imtih az waqıt
alıwshınıń qalıs emesligin joqqa shıǵaradı.
4. Imtixan ótkeriwshi hám tapsırıwshı ortasında sub'ektiv pikirdi joqqa shıǵaradı.
5. Tekseriwge waqıt hám kúsh jumsaw azayadı, sol menen birge oqıtıwshı hám oqıwshı
ústinde qadaǵalawdı jeńillestiredi.
6. Test juwaplarına mashina tárepinen demde statikalıq islep shıǵıw múmkinshiligine iye
bo' ladi, sebebi soraw hám juwaplar standart formaǵa iye.
36
Testlerdi bir qansha túrleri ámeldegi: eslew hám toltırıw ushın testler; tańlaw
testleri. Tańlaw testleri óz gezeginde alternativ, kóp tańlawlı hám kesiwiwshi tańlawlı
testlerge bólinedi.
Birinshi túrdegi testler oqıwshılarǵa gapdagi yamasa baylaw tekst degi boslıqlardı
toltırıw wazıypasın qóyadı. Mısalı :
Do'stlaringiz bilan baham: |
