O‘zbekisòon respublikasi oliy va o‘RÒa maxsus òA’lim vazirligi o‘RÒa maxsus, kasb-hunar òA’limi markazi

O‘ZBEKISÒON RESPUBLIKASI OLIY VA O‘RÒA MAXSUS ÒA’LIM VAZIRLIGI
O‘RÒA MAXSUS, KASB-HUNAR ÒA’LIMI MARKAZI
M. Ò. ÒURDIYEV

ELEKÒROÒEXNIKA VA ELEKÒRONIKA ASOSLARI

7- nashri
Akademik litsey va kasb-hunar kollejlari
uchun o‘quv qo‘llanma

„O‘QITUVCHI“ NASHRIYOT-MATBAA IJODIY UYI ÒOSHKENT — 2017

UO‘Ê: 621.3(075)
KBÊ 31. 21ya 722+32.85ya 722
T89

• 
  a q r i z c h i l a r : K. R. Allayev — t.f.d., professor;
  

M. M. Xudoyqulov — Buxoro kommunal-xo‘jalik kasb-hunar kolleji direktori;
G. A. Matyoqubova —Òoshkent radiotex-nika va avtomatika kolleji o‘qituvchisi.
Turdiyev M.T.

31.21	Elektrotexnika va elektronika asoslari: Akademik litsey va
	kasb-hunar kollejlari uchun o‘quv qo‘llanma /M. T. Turdiyev;
Ò89
	O‘zbekiston Respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi,
	O‘rta maxsus, kasb-hunar ta’limi markazi. — 7- nashri. —
	Toshkent: „O‘qituvchi“ NMIU, 2017. 128 b.
	ISBN 978-9943-22-156-7
	Ushbu qo‘llanma kasb-hunar kollejlarining barcha
	yo‘nalishlari uchun tuzilgan Davlat ta’lim standartlari o‘quv
	dasturi asosida va „Elektrotexnika va elektronika asoslari“
	predmeti kasb-hunar kollejlarining elektroenergetika asosiy
	bo‘lmagan yo‘nalish va mutaxassisliklari o‘quv dasturlariga
	muvofiq yozilgan.
	Qo‘llanma kasb-hunar kollejlarining talabalari uchun
	mo‘ljallangan.
	UO‘Ê: 621.3(075)
	KBÊ 31. 21ya 722+32.85ya 722

© M. T. Turdiyev
ISBN 978-9943-22-156-7 © „O‘qituvchi“ NMIU, 2017

2

So‘zboshi
„Kadrlar tayyorlash Milliy dasturi“ga muvofiq respublikamizda jahon andazalariga mos bo‘lgan ko‘p bosqichli ta’lim yo‘nalishlari joriy qilindi. Òa’lim sohasida olib borilayotgan islohotlarning asosini kasb-hunar kollejlari tashkil qiladi. Yangi tizimda tashkil qilingan kasb-hunar kollejlari uchun o‘quv dasturlari ishlab chiqildi va dasturlar tarkibiga zamonaviy tex-nika va texnologiyani aks ettiruvchi yangi fanlar ki-ritildi, mavjudlari takomillashtirildi.
Hozirgi zamon ishlab chiqarishining barcha so-halarida, qurilish, tibbiyot va umuman, hayotimizda elektr energiyadan keng ko‘lamda foydalaniladi.
Mazkur qo‘llanmada elektroenergetika fanining deyarli barcha bo‘limlari bayon etilgan va kasb-hunar kollejlarining barcha yo‘nalish va mutaxassisliklari uchun foydali qo‘llanma bo‘lib xizmat qiladi. Qo‘llan-mada o‘quv materiali „Òajriba — nazariya — amaliyot“ uslubida bayon qilingan. Unda har bir mavzuni bayon qilishning uslubiy tomoniga alohida e’tibor berildi va matnlarning oddiy, tushunarli, o‘quvchilarning yosh va individual xususiyatlariga mos bo‘lishiga harakat qilindi.
Jamiyatimiz bozor iqtisodiyotiga kirib borayotgan bir sharoitda har bir texnikaviy muammo, albatta, iqtisodiyot bilan bog‘liqligini nazarda tutib, qo‘llanmaga elektroenergetikaning texnik-iqtisodiy ko‘rsatkichla-riga bag‘ishlangan bo‘lim kiritildi.
Kasb-hunar kollejlarining har bir yo‘nalishi va mutaxassisliklarining „Elektrotexnika va elektronika asoslari“ fani uchun ajratilgan soatlari o‘zgacha bo‘-lishi lozim. Bundan boshqa, bevosita yo‘nalish so-hasiga bag‘ishlangan barcha ajratilgan soatlarning 5—7 % i shu sohaga xos elektr uskuna, asbob va elektr ta’minotiga ajratiladi.

3

Mazkur qo‘llanmada bayon etilgan barcha nazariy o‘quv materiallari iloji boricha oddiy, amaliy faoliyatdan olingan misollar bilan sharhlandi. Murakkab texnik tushunchalar mantiqiy ravishda oddiy misollar orqali bayon etildi. O‘quv materialini bayon etish usuli ta-labalarning mustaqil fikr yuritish faoliyatini jadal-lashtirishga mo‘ljallangan.
Kitobda taxminiy mavzular rejasi keltirilgan. Al-batta, fanga ajratilgan soatlarning mavzular bo‘yi-cha nazariy va amaliy-tajriba mashg‘ulotlariga taq-simlanishi har bir kollejning pedagogik kengashiga havola, lekin bu taxminiy reja kasb-hunar kollejla-rida nazariy mashg‘ulotlarga 40 %, amaliy-tajriba mashg‘ulotlariga 60 % vaqt ajratilishi lozimligini aks ettiradi.
Muallif ushbu kitobning qo‘lyozmasini ko‘rib chi-qib, o‘zining amaliy tavsiyalari bilan yordam ko‘rsat-gan Buxoro oziq-ovqat va yengil sanoat texnologiyasi institutining „Elektroenergetika“ kafedrasi dotsenti N. N. Sa’dullayevga, katta o‘qituvchi I. X. Hazratovga minnatdorchilik bildiradi.

4