Oʻzbek xonliklaridan biri (18-19-asrlar). Poytaxti

1. Qo‘qon xonligida davlat boshqaruvi
2. Qoʻqon xonligi Oʻrta Osiyoning katta hududini egallagan davlat edi. Uning shimoliy chegaralari XIX asr boshlarida Rossiya bilan, gʻarbda - Xiva xonligi, ja- nubda - Buxoro amirligi, sharqda Sharqiy Turkiston bilan chegaradosh boʻlgan. Davlatni dastlab “biy” unvoniga ega hukmdorlar, 1805 yildan, yaʼni Olimxon davridan boshlab xon boshqargan. Xon rasman cheklanmagan huquq ega boʻlsada, ammo shunga qaramasdan u saroyda katta nufuzga ega amaldorlar fikri bilan hisoblashishga majbur edi. Saroy amaldorlari va qoʻshin boshliqlarining xonga taʼsiri kuchli edi. Bu holat, ayniqsa, Hudoyorxonning taxtda oʻtirgan birinchi davrida Musulmonqul qipchoqning mingboshi va otaliq lavozimini egallagan yillarida (1845-1852) va Aliqulning amirilashkarligi va vazirligi davrida yaqqol koʻzga tashlandi.
Davlatni boshqarishda saroy amaldorlari katta roli, uynaganlar. Mullo Olim Maxdum Xoji “Tarixi Turkistoniy” asarida xonlikdagi amaldorlarni quyidagi 24 darajaga boʻladi: mingboshi va amirilashkar (harbiy vazir), qushbegi - xon maslahatchisi yoki viloyat hokimi, parvonachi - xon maslahatchisi, shigʻovul - vaziri ilmia, qozi, mudarris, aʼlam, shayx ul-mashoyixlar ishini nazorat qilgan, xudoychi - xonga beriladigan ariza va shikoyatlarga masʼul shaxs, tunkator - xon qarorgoxni tungi posbon, noib - sarbozlar boshligʻi, otaliq, dodxoh mextarboshi, sharbatdor, dasturxonchi, xazinachi, maxramboshi, eshikogʻasi, ponsadboshi, tuqsabo, devonbegi, mirza boshi, sarkar, miroxurboshi, yuzboshi, bakovulboshi, daxboshi. Bu mansablardan tanqari yana bir kancha maʼmuriy, harbiy va diniy mansablar mavjud edi.


Manbalarning guvohlik berishicha, xon saroyida muhim ishlarni koʻrib chiqadigan Kengash toʻzilgan boʻlib, unga mingboshi boshchilik qilgan. Aʼzolari dasturxonchi, risolachi va yana baʼzi muhim amaldorlar boʻlgan. Davlatni boshqarishda bu kengashning ham oʻrni katta edi. Saroy amaldorlari ichida mingboshi (bosh vazir) va amiri lashkar (harbiy vazir), kushbegi - xon maslahatchisi yoki viloyat hokimi, parvonachi (xon maslahatchisi), - shigovul (vaziri ilmiya), xudoychi, tunkdtor, noib (sarbozlar boshligi) kabi yuqori lavozimlar faoliyat yuritgan.

Maʼmuriy jihatdan xonlik bekliklarga bulinib, ularni Qushbegi mansabida turgan odam boshqargan. Margʻilon, Namangan, Andijon, Oʻsh, Oʻratepa, Xoʻjand, Toshkent va Turkiston bekliklari xonlikning asosiy maʼmuriy birliklari edi.