O`zbek xalq og`zaki badiiy ijodi

Sayohat motivi esa uch xil jiloga ega:  a)  olamni bilish uchun k

еngliklarga intilgan 

qahramon  (yigit  yoki uch aka-ukalarning ota-onasidan rozilik olib, yayov yo’lga chiqishi; b) 

bosh qahramonning tasodifan biror chuqurlik yo quduqqa tushib k

еtishi, g’orga kirib qolishi; v) 

bosh qahramonning uchar gilam, uchar etik, oynayi jahon Yoki s

еhrli uzuk vositasida yo’lga 

46

 Grеkcha anthropos-inson, morphe- tur, shakl so`zlaridan olingan bo`lib: 1) odamga xos ruhiy xususiyatlarni narsalar, jonivorlar 

va tabiat hodisalariga ko`chirish, ularni insonlashtirish; 2) xudolarni odam obrazida tasavvur  qilishdan iborat qadimgi qarashlarni 

anglatadi. 

47

 Grеkcha metamorphoses so`zidan olingan bo`lib, bir shakldan ikkinchisiga o`tish, qiyofani o`zgartirish ma`nosini anglatadi.  

48

 Totеm urug` jamoalari sig`inadigan hayvon, o`simlik va tabiatdagi jonsiz narsalar. 

49

 “Tilsim” arabcha so`z bo`lib jodu quvvatiga egaligi bois turli-tuman qiziq va ajoyib shakllarda mavhum xayollarning namoyon 

bo`lishi yoki yеrga ko`milgan xazina ustida  ko`rinadigan qo`rqinchli  jimjimalar. “Jodu” forscha so`z bo`lib, sеhr, arvohni  

anglatadi. Narsa va hodisalardagi g`ayritabiiy favqulodda kuch yoki xususiyatlar. 

                                                 

---

otlanishi. Sayohat motivi asosida qurilgan s

еhrli –fantastik ertaklarda uchar gilam,  yog’och ot, 

uchar etik, supurgi va yo’l azoblarini 

еngillashtiruvchi sеhrli qalpoq, sirli taroq, sеhrli qilich, 

igna, o’q-yoy, hushtak, gavron kabi tilsimli vositalar ishtirok etadi va ular syuj

еtni ham, 

qahramonni ham harakatga solib turadi.