O’zbek tilshunosligi

Ishning ilmiy yangiligi:
-folklorda qo’llanilgan tibbiy birliklarning matnlarda o’zgacha talqini haqida ma’lumot.

Tadqiqotda o’rganilgan obyekt:
Ushbu kurs ishining tadqiqot obyekti sifatida folklore namunalari,xususan bolalar o’yinlarida tibbit birliklarning o’zgacha talqin namunalari olindi.

Kurs ishida qo’llangan metodologiya va usullar. Tadqiqotning metodologik asosi o’zbek xalq folkloriga va ayrim tibbiyotga oid kitoblardan kerakli ma’lumotlarni olib, badiiy va ilmiy tahlil qilish, mavzuni yoritishda kuzatish,qiyoslash kabi tahlil usullaridan foydalanildi.
Kurs ishining ilmiy va amaliy ahamiyati.Ishning xulosalari va materiallari tibbiy birlilarning folklor namunalarida qay darajada va qay ma’noda qo’llanilganligini aniqlashda muhim manba bo’la oladi.

1. 
   Bolalar o’yinlarida tibbiy birliklar.
   

Bolam:
Alla bolam,alla.
Jonim bolam,alla.
Ikki ko’zim(a),alla,
Shirin so’zim (b), alla.
(Mamasoli Jumaboyev.Bolalar adabiyoti va folklori.- T.:O’zbekiston Yozuvchilar uyushmasi Adabiyot jamg’armasi nashriyoti, 2006.7-bet)

Yuqoridagi allada ma’noni kuchaytirish uchun “bolam”so’zi o’rniga “ikki ko’zim” va “shirin so’zim” kabi ko’chimlardan foydalanilgan holda,birgina tana a’zosi ya’ni ko’z orqali butun bir bola ko’zda tutilgan.

Ko’z nuri:
Bosma tikar bostirib,
Issiq suvga qotirib,
Jimalayni tepib tikar,
Ko’z nurini selday to’kar.
(Oxunjon Safarov.O’zbek xalq og’zaki ijodi-T.:”Musiqa”nashriyoti,2010,96-bet.)

Ko’r:
Jomovdi jonli tikar,
To’rmagin egri tikadi.
To’n tikish,ko’rpa tikish-
Uni ko’r ham tikadi.
(Oxunjon Safarov.O’zbek xalq og’zaki ijodi-T.:”Musiqa”nashriyoti,2010,96-bet.)

Ushbu misralarda ko’r so’zi ko’zi ojiz so’zining disfemistik shakli sifatida qo’llanilgan.

Bosh og’rig’i:
-Onajon,ona!
Boshginam og’riydi.
(Oxunjon Safarov.O’zbek xalq og’zaki ijodi-T.:”Musiqa”nashriyoti,2010.76-b.)

O’lmoq:
Xol,xol,xol,
Otang o’ldi,
Onang o’ldi,
Borib xabar
Olmaysanmi?
(Oxunjon Safarov.O’zbek xalq og’zaki ijodi-T.:”Musiqa”nashriyoti,2010.344-b.)

Qorin:
Yomg’ir yog’aloq,
Echli sog’aloq.
Boylar bolasi-
Qorni dumaloq.

Yuqoridagi parchada “qorni dumaloq”deyish orqali aslida “semiz,to’lishgan” ma’nolari nazarda tutilmoqda.