O’zbek tilshunosligi kafedrasi o’qituvchi nutq madaniyati fanidan o’quv- uslubiy majmua

Bayonnoma № 1
Bayonnoma
28-avgust 2010 - yil	26-avgust 2010 - yil

Qo`qon – 2010

Mazkur ishchi dastur O'zbekiston Respublikasi Oliy va O'rta Maxsus Vazirligining tasdiqlagan va tayanch o'quv yurti Tosh DPU tomonidan tavsiya etilgan 2006-yildagi namunaviy dastur asosida tuzilgan.

Ushbu ishchi o'quv dasturi kafedraning 2010-yil 26- avgustdagi 1-majlisida muhokama etilgan.

OT DTS talablari:

Nutq madaniyati haqida tushuncha. Nutq madaniyatining nazariy asoslari. "Nutq madaniyati" ning boshqa tilshunoslik fanlari bilan aloqasi. Nutq madaniyatining kommunikativ belgilari: to'g'rilik, aniqlik, mantiqiylik, soflik, ifodalilik, boylik va bo'shqalar. Nutq madaniyati va stilistik norma. Nutq madaniyati va adabiy til. Nutq madaniyati va notiqlik san'ati. Ta'lim jarayonida nutq madaniyatining o'rni va ahamiyati. Nutq texnikasini takomillashtirish yo'llari.

O'quv turi	Kunduzgi
O'qitish kursi	3
Semestr	V
Umumiy soat	28
Ma'ruza	14
Семинар	14
Mustaqil ta’lim	20
Fan o'qituvchisi:	Hasanov A.
Kelishilgan:
O'quv bo'limi boshlig'i:	A. Turg’unov
Fakultet dekani:	H. Erkaboyeva
Kafedra mudiri:	I.P.Po’latov

O'qituvchi nutqi madaniyati fani bo’yicha kalendar reja

№	mavzular	Ma'ruza	Amal. mash	Adabiyot	Zam.ped. tex.foy.
V semestr
	Kirish. Nutq madaniyati asoslari fanining maqsad va vazifalari. Uning boshqa fanlar bilan aloqasi. Nutq madaniyati tushunchasi.	2		A: 1.6.7,8 Q: 1.5.8	Bumerang
	Nutq madaniyati tarixidan.	2		A 3.7.9 Q:2.3,7	Bumerang
	Nutq madaniyati va adabiy til me'yori.	2		A: 2.6.8.9 Q: 1.2.8	Tarmoqlar
	O'qituvchi nutqining fazilatlari.	2		A: 2.6.8.9 Q: 1.2.8	Sahna dars
	Nutq madaniyati va uslubiyat.	2		A: 7.8.10.13 Q: 1.3.8
	Nutq madaniyatini egallash yo’llari	2		A: 7.8.9 Q:1.5.8
	Nutq madaniyati va o`qituvchi nutqi	2		A: 7.8.9 Q:1.5.8
	JAMI	14
Amaliy mashg'uiot mavzuiari.
	Madaniy nutq haqida.		2	A:1.6.7.8 Q:3.8
	Nutq madaniyatini o’rganish tarixi.		2	A: 7.8.9.10 Q:2.8
	O'zbek xalq og'zaki ijodida nutq madaniyatiga oid fikrlar.		2	A: 9.10.13 Q:6.8
4.	Adabiy til me'yori va nutq madaniyati. Nutqning to'g'riligi.		2	A: 8.9,10 Q:7.8
5.	Nutqning aniqligi.		2	A: 5,8,9 Q: 1,2,6
6.	Nutqning mantiqiyligi		2	A: 5,8,9 Q:6,8	Tarozi
7.	Nutqning sofligi.		2	A: 2,8,10 Q: 1,6,8	Senariy dars
	JAMI		14

Ma'ruza soatlari mazmuni

№	Mavzular nomi va mazmuni	Ma'ruza soatlari ko'lami	Adabiyot	Bilimn tekshir shakli
	Kirish. Nutq madaniyati asoslari fanining maqsad, vazifalari, uning boshqa lingvistik va nolingvistik sohalar bilan munosabati, "Nutq madaniyati" atamasining ikki xil ma'noda qo'llanishi. Nutqni takomillashtirish, jamiyatning har bir a’zosida yuksak nutq madaniyati malakalarini shakllantirish-bugungi kunning muhim va dolzarb vazifasi.	2	A: 1,6,7,8 Q: 1,5,8	Muammoli vaziyat
	Nutq madaniyati tarixidan. Nutq madaniyati va notiqiik san'ati. Qadimgi Gretsiya va Rimda nutq madaniyati masalalari. O'rta Osiyo madaniyati tarixida notiqiik san'atining rivoj topishi. Notiqlik san'ati haqida	2	A: 3,7,9 Q: 2,3,7	Aqliy hujum
	'Nutq madaniyati va adabiy til me'yori. Me'yor tushunchasi. Adabiy me'yorning til qurilish unsurlari. Umumiy va xususiy me'yor haqida. Adabiy til me'yorlarining tavsifi.	2	A:5.7.8.9 Q:2,6,8	[Muammoli vaziyat
	O'qituvchi nutqining fazilatlari. Namunaviy nutq sifatlari, nutqning to'g'riligi, aniqligi, mantiqiyligi, sofligi, ta'sirchanligi, obrazliligi. Madaniy nutq talablari. Notiqning o'zini tuta bilishi va nutq odobi.	2	A:5,7,8,9 Q: 2,6,8	Muammoli vaziyat
	Nutq madaniyati va uslubiyat. Til uslubiyati va nutq madaniyati tushunchalari. Uslub tushunchasining lingvistik mazmuni. Tilining vazifaviy uslublari: so'zlashuv uslubi, publitsistik uslub, badiiy uslub	2	A: 7,8, 1 Q: 1,3,8	Aqliy hujum
	Nutq madaniyatini egallashning usul va yo’llari.	2	A:3,6,8,9 Q: 2,5,8	Aqliy hujum
	Nutq madaniyati va o’qituvchi nuqi. Nutq madaniyati muammolarining dars mazmuni bilan aloqador ekanligi. O’qituvchi nutqiga qo’yiladigan talablar.	2	A:3,6,8,9 Q: 2,5,8	Aqliy hujum
	JAMI	14

Amaiiy mashg'ulotlar mazmuni

№	Amaiiy mashg'ulotlar mavzulari va mazmuni	Amaiiy mash- g'ulot soatlari ko'lami	Adabiyotlar	Bilimni tckshitish shakli
	Madaniy nutq haqida to'la tasavvurlarni shakllantirish. Madaniy nutq, adabiy mezon tushunchalari. Madaniy nutqqa qo'yiladigan talablar. Til va nutq munosabati	2	A: 1,6,7,8 Q:3,8	Bahs-munozara
	Nutq madaniyatini o'rganish tarixi. 2 Qadimgi Yunoniston va Rimda notiqlik san'ati.	2	A: 7,8,9,10 Q:2,8	Voizlik san'atini o'stirish
	O'zbek xalq oq'zaki ijodida nutq madaniyatiga old fikrlar. Nutc madaniyati (til odobi) masalalari aks etgah maqol, matal, topishmoq, hikoyat va rivoyatlar.	2	A: 9,10.13 Q:6,8	Yelpig'ich texnologiya
4.	Nutqning to'g'riligi yuzasidan amaliy mashg'ulot. Nutqning to'g'riligi va badiiy adabiyot. Badiiy nutqda adabiy mezonlaridan odatdagi til unsurlaridan chekinish. Nutqning to'g'riligi sifatining adabiy til me'yorlari bilan bog’'liqligi.	2	A: 8,9.10 Q:7,8	Bahs munozara, notiqlik chiqishi
5.	Nutqning aniqligi yuzasidan amaliy mashg'ulot. Adabiy tilning leksik mezoni: so'z qo'Ilash va semantika. Aniq nutqni yaratishga ko'makashuvchi va ba'zan xalaqit beruvchi lisoniy vositalari	2	A:5,8,9 1 Q: 1,2.6	Bahs-nunozara
6.	Nutqning mantiqiyligi yuzasidan amaliy mashg'ulot. So'zlar va gaplar o'rtasidagi semantik aloqalarning, fikrning mantiqiy rivojlanib borishiga qat'iy mosligi. Nutqdagi bu kommunikativ sifatning aniqlik bilan chambarchas bog'liqligini ta'minlovchi g'ayrilisoniy omillar.	2	A: 5,8,9 Q: 6,8	Suhbat, ijodiy ish
7.	Nutqning sofiigi va ifodaliligi yuzasidan amaliy mashg’ulot. Nutqning sofligi va uning lisoniy va nolisoniy omillari. Nutqning sofligini buzuvchi anormal holatlar.	2	A: 2.8.10 Q: 1.4,8	Mustaqil ish. Matn, test.
	Жами	14

O’qituvchi nutqi madaniyati fanidan

MUSTAQIL ISH MAVZULARI

№	Mavzu nomi	Soati	Nazorat shakli	adabiyot
1	Kaykovusning “Qobusnoma” asarini o’qish (6-7-boblar). Reja: 1. Kaykovus va uning “Qobusnoma” asari haqida. 2. Asarning 6-7-boblari mazmuni. 3. 6-7-boblarda berilgan matnlarning nutq odobi bo’yicha mazmuniy guruhlarga bo’linishi. 4. Xulosa.	3	og’zaki	Kaykovusning “Qobusnoma” asari
2	Navoiyning “Mahbub ul-qulub” asarini o’rganish. Reja: 1. “Mahbub ul-qulub” asari haqida. 2. Asarning 24-bobi mazmuni. 3. 24-bobda berilgan nutq odobiga oid fikrlarni mazmuniy guruhlarga ajratish. 4. Xulosa	3	og’zaki	A.Navoiy. “Mahbub ul-qulub”
3	Sharq mutafakkirlari nutq odobi haqida. Reja: 1. Forobiy, Beuniy, Abu Abdulloh Xorazmiy kabi mutafakkirlar nutq odobi haqida. 2. YUsuf Xos Hojib va Ahmad YUgnakiylarning nutq odobiga oid qarashlari. 3. A.Navoiy va Bobur ijodida nutq odobi masalasi. 4. Xulosa.	4	Ijodiy ish	1.Qudratov T. Nutq madaniyati asoslari. –T., 1993. 2. Qo`ng`urov R. va boshqalar. Nutq madaniyati va uslubiyat asoslari
4	Nutqning aniqligi. Reja: 1. Nutqning aniqligi tushunchasi va bu haqda mutafakkirlar fikri. 2. Tushuncha va narsa aniqligi. 3. Nutqning aniqligiga erishish yo’llari. 4. Nutq aniqligining buzilish holatlari.	2	suhbat	Qudratov T. Nutq madaniyati asoslari. –T., 1993.
5	Notiqlik matni tayyorlash (berilgan mavzu asosida). Reja: 1. Tanlangan mavzuning mohiyati. 2. Mavzuning mazmuniy ifodasi. 3. Mavzuga mos daliliy materiallar, ularning sharhi. 4. Xulosa.	4	yozma
6	S.Mo’minning “Muloqot mezoni” asari yuzasidan suhbat. Reja: 1. Asarning mavzusi. 2. Berilgan mavzularning nutq madaniyatiga aloqador jihatlari. 3. Asardan kelib chiqadigan xulosa.	4	og’zaki	S.Mo’min. “Muloqot mezoni”. –T., 2004

Adabiyotlar:

1. 
   Kaykovus “Qobusnoma”. – T., Istiqlol, 1994.
   
2. 
   Navoiy A. “Mahbub ul-qulub”. 13 tom. –T., 1966.
   
3. 
   YUsuf Xos Hojib. “Qutadg’u bilig”. –T., 1990.
   
4. 
   YUgnakiy A. “Hibatul haqoyiq”. –T., 1971.
   
5. 
   Mo’min S. “Muloqot mezoni”. –T., 2004.
   
6. 
   Qudratov T. “Nutq madaniyati asoslari”. –T., 1993.
   
7. 
   Qo’ng’urov R. va boshqalar. “Nutq madaniyati va uslubiyat asoslari”. –T., 1992.