O‘zbek tilini sohada qo‘llanilishi” fanidan O‘quv-uslubiy majmua toshkent – 2020


Turmush qurish va ajrashish darajasi (har 1000 kishiga)



Download 1,68 Mb.
bet147/325
Sana16.08.2021
Hajmi1,68 Mb.
#148989
1   ...   143   144   145   146   147   148   149   150   ...   325
Bog'liq
O‘zbek tilini sohada qo‘llanilishi” fanidan O‘quv-uslubiy majmua

Turmush qurish va ajrashish darajasi (har 1000 kishiga)

Mamlakat

Turmush qurish

Ajralish

Misr

10,6

1,5

AQSh

8,4

4,7

Eron

8,4

0,8

Turkiya

8,3

0,6

Yaponiya

6,2

1,9

Rossiya

5,2

2,9

Ispaniya

5,2

0,8

Buyuk Britaniya

5,2

3,1

Janubiy Afrika

4,0

0,9

Liviya

3,9

0,3

Jadval turli mamlakarlarda turmush qurish va ajrashish darajalarini __________. Turmush qurish __________ Misrdagi 10,6 dan Liviyadagi 3,9 gacha, ajrashish darajasi esa AQShdagi 4,7 dan Liviyadagi 0,3 gacha. Amerikadagi turmush qurish darajasi Erondagidek __________.

Eronniki esa Turkiyadan __________ yuqoriroq darajada. Eron, Turkiya va Liviya kabi mamlakatlarda turmush qurishning atigi 10 foizi ajralish bilan yakunlanmoqda, Rossiya va AQShda esa yarmidan __________. Bundan ko‘rish mumkinki, AQShdagi __________ turmush qurish darajasi ikkinchi marta turmush qurish hisobidan bo‘lishi mumkin.

Adabiyotlar ro`yxat:

1.Mahmudov N., Mahkamov N., Madvaliyev A. O`zbek tilida ish yuritish. T.: O`zbekiston, 2013.

2.Husanov N., Mirahmedova Z. Iqtisodiyot atamalari va ish yuritish. –T.: TMI, 2005.

3.Husanov.N., Husanova M., Xo`jaqulova R., Yusupov E. “Iqtisodiyotda texnik yozuv”. T.: “Fan va texnologiya markazi”, 2012. 152 b.



4.Jerald Alred, Charles Brusaw, Walter Oliu. Hahdbook of technical writing. New York, Copyright 2003.

[14: 101-104-betlar]



14-MAVZU: Iqtisodiy matnlar yaratish

1
Adabiy nutq – yozuvchilar, shoirlar, olimlar tomonidan ishlangan, qat’iy me’yorlarga ega bo`lgan nutq ko`rinishidir.
-topshiriq. Matnni o’qing. M
atnga savollar tuzing.

Adabiy nutqning muayyan sohadagi muloqot uchun moslashtirilgan, bir qator o`ziga xos xususiyatlari bilan farqlanib turadigan ko`rinishlari - uslublari mavjud.

Adabiy tilning ijtimoiy hayotdagi ma’lum soha doirasiga, ma’lum nutqiy vaziyatga xoslangan ko`rinishi nutq uslubi hisoblanadi.

Ayrim nutq uslubidagina qo`llaniladigan so`zlar uslubiy xoslangan so`zlar, bunday xususiyatga ega bo`lmagan so`zlar esa uslubiy betaraf so`zlardir. Olim na’matakka ilmiy izoh bersa, shoir esa unga badiiy tus beradi, metafora, o`xshatish, jonlantirish, leksik vositalar bilan shoirona kuylaydi.

S
Uslub –


so`zlovchi va yozuvchining ifodalanayotgan fikrga, voqea, hodisaga shaxsiy munosabatidir.
hu yo`l bilan ayni bir jumlada qo`shimcha uslubiy (modal) mazmun ham ifodalanadi. Masalan: Ol, jiyan, yo`l yurib kelgansan. Bu jumlada so`zlovchi suhbatdoshga qarindoshligini bildirishi bilan birga, unga o`z mehribonligini ham ko`rsatmoqchi.
Uslubshunoslik uslub, sinonimiya, so`z, so`z birikmasi va gapning ana shu qo`shimcha (modal) ma’nosini o`rganadi.

Gapda uslubiy (modal) mazmun maxsus so`z va iboralar (undalma, kirish so`z, sinonimlar, frazeologik birlik va gaplar, sheva, biror kasbga oid so`zlar va h.k.) orqali ifodalanadi. Hamma so`z, ibora va sintaktik qurilmalar ham ma’lum bir nutq uslubini yaratishga xizmat qilavermaydi: qalam, kitob, daraxt va shunga o`xshash so`zlar o`z asl ma’nosida biror uslubga betaraf so`zlardir.Ular nutqning biror turini tashkil etishi uchun ko`chma ma’noda qo`llanishi kerak. Qalami o`tkir. Hasratim bir kitob bo`ladi. Daraxt bir joyda ko`karadi kabi. Tilimizda barcha uslublarda teng qo‘llanadigan so‘zlar bo‘lishi bilan birga, faqat ayrim nutq uslublari uchun xoslangan so`zlar ham mavjud.


Nutqning ijtimoiy vazifasiga qarab uslub turlari har xil bo`ladi: har bir ijtimoiy qatlam, toifaning o`z nutq uslubi bo`ladi. Shunga ko`ra, uslub, avvalo, so`zlashuv va yozma nutq uslublariga bo`linadi.

T


NUTQ SHAKLLARI

og`zaki nutq
urli sohalarda xizmat qiluvchi kishilar

(ziyolilar, ishchilar, qishloq xo`jalik xodimlari, amaldorlar), ijtimoiy guruhlar (masalan, san’atkorlar, kosiblar, o`g`rilar) o`rtasidagi erkin suhbat orqali uslubiy mazmun ham ifodalanadi.

H


yozma nutq

ar bir hududda yashovchilarning gaplari, suhbatlari, shevalari ham og`zaki nutqqa kiradi. Yozma nutq ma’lum bir fonetik, leksik, grammatik qonuniyatlarga asoslanadi.

Yozma nutq adabiy til me’yorlari asosida tuzilgan rasmiy tildir.


2-topshiriq. Ma’lumotlarni puhta o’zlashtiring. Nutq uslublarining o’xshash va farqli jihatlarini qiyoslang.

O`zbek tilining quyidagi nutq uslublari mavjud:






Download 1,68 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   143   144   145   146   147   148   149   150   ...   325




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish