O‘zbek tilini sohada qo‘llanilishi” fanidan O‘quv-uslubiy majmua toshkent – 2021


-topshiriq. Matnni o’qing. Ma’lumotlardan foydalanib iqtisodiyot nazariyasi fanidan 1-ma’ruzani qisqartiring



Download 1,93 Mb.
bet84/213
Sana12.05.2022
Hajmi1,93 Mb.
#602494
1   ...   80   81   82   83   84   85   86   87   ...   213
Bog'liq
Ўзбек тилини соҳада қўлланилиши мажмуа 2021 2022

2-topshiriq. Matnni o’qing. Ma’lumotlardan foydalanib iqtisodiyot nazariyasi fanidan 1-ma’ruzani qisqartiring.
Matnda qisqartirib tuzatishlarni amalga oshirishdan maqsad, avvalo, matn hajmini kichraytirish va shu yo‘l bilan uni maqbul o‘lchamga keltirish, qolaversa, ortiqchaliklardan holi qilishdir. Qisqartirib tuzatishining o‘qib tuzatishdan farqi shundaki, bunda matnga bevosita qo‘l uriladi. Shunga ko‘ra, muharrir matnning mazmuniy va sintaktik qurilishini hisobga olishi lozim.

Matnniqisqartirishquyidagiyo‘llarbilanamalgaoshiriladi:
- matnning asosiy fikrini ifodalovchi gaplarni ajrata olish;
- gaplardagi uyushiq va ajratilgan bo‘laklarni, kiritma va ilova qurilmalarni qisqartirish, qo‘shimcha fikr ifodalovchi gaplarini, sintaktik parallellar va takrorlarni qisqartirish;
- birikmalarni ma’nodosh so‘zlarga, sodda yoyiq gaplarni yig‘iq gaplarga, qo‘shma gaplarni sodda gaplarga, ko‘chirma gaplarni o‘zlashtirma gaplarga aylantirish;
- matnni qisqa mazmunli tarkibiy qismlarga ajratish;
- birikmalarni va boshqa tasviriy ifodalarni sodda va ixcham shaklga keltirish.

Manbadan olinayotgan ko‘chirmalar hech bir o‘zgarishsiz, qo‘shtirnoq ichida keltirilishi va manbasi aniq ko‘rsatilishi shart. Matnda, ayniqsa, rasmiy matnlarda kishilarning ismi-familiyasini, lavozimlarini, tashkilot, muassasalar nomlarini, geografik joy nomlarini yozishda har xillikka yo‘l qo‘yib bo‘lmaydi. Shartli qisqartmalar ham o‘zbek tili lug‘atlarida keltirilgan tarzda amalga oshirilishi to‘g‘ri bo‘ladi.



Masalan: ad. – adabiy, kg. – kilogramm, g. – gramm, t. – tonna, sm. – santimetr, m. – metr, ga. – gektar, min. – minut, sek. – sekund kabi.
Qisqartma otlarni yozishda ham har xillikka yo‘l qo‘yib bo‘lmaydi. Masalan, O‘zb. Respublikasi, O‘z. Respublikasi, O‘z. Resp., O‘zb. Respublikasi, O‘z. Respublikasi, O‘z. Resp-si tarzida emas, balki O‘zR yozilishi maqsadga muvofiq bo‘ladi.

Umuman, bu kabi holatlarni yozish va tahrir qilishda ma’lum me’yorga keltirilgan, ko‘pchilikka ma’qul bo‘lib, tilda qonun-qoidalar bilan mustahkamlangan variantlardan foydalanish lozim.





Download 1,93 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   80   81   82   83   84   85   86   87   ...   213




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish