O‘zbek tili va adabiyotini o‘qitish fakulteti “Himoyaga tavsiya etilsin”

Sinektika metodidan foydalanish bo‘yicha olib borilgan darslarning 
natijalari 
Darslik asosida o‘tilgan noan’anaviy darsda foydalanilgan sinektika 
metodi natijalari quyidagini ko‘rsatadi: 
Analog asosi 
Tulki variantini 
belgilaganlar
Bo‘ri variantini 
belgilaganlar
Olmaxon 
variantini 
belgilaganlar
Ayyor 
8 
5 
4 
Mushuk 
variantini 
belgilaganlar
 
Kalamush 
variantini 
belgilaganlar
Kaltakesak 
variantini 
belgilaganlar
 
O‘g‘ri 
6 
7 
4 
 
Umumta’lim maktablarida o‘tilgan darslarda qo‘llanilgan sinektika metodi 
natijalariga ko‘ra, o‘quvchilarning ko‘pchiligi to‘g‘ri variantni tanlagan. Bundan 
ko‘rinib turibdiki, o‘quvchilarning obrazli tafakkurini shakllantirishda bu 
metoddan foydalanish yaxshi samara beradi. O‘quvchilarning ijodiy fikrlashi 
rivojlanib, dunyoqarashi kengayadi va qo‘llanilib kelingan eski “qolip”lardan 
voz kechib, mavhum tushunchalarni anglaydilar. Bu metodni barcha yoshdagi 
o‘quvchilarga qo‘llab dars o‘tish maqsadga muvofiqdir. 
 
 

---

59 
XULOSA 
Bitiruv malakaviy ishi yuzasidan quyidagi xulosalarga ega bo‘lindi:
1.
O‘zbek tilida metafora leksik ma’no taraqqiyot yo‘llaridan biri 
sifatida qaraladi hamda ko‘chimning o‘xshashlikka asoslangan turi sifatida 
baholanadi. Ko‘chma ma’no biror so‘z leksik ma’nosi referenti bilan obyektiv 
borliqdagi narsa, voqelik, harakat, holat, belgi yoki sezgi kabilardan biri 
aloqador yoki munosabatda bo‘lganligi uchun, uning nomida atalib ketishi orqali 
yuzaga keladi. Ya’ni so‘z leksik ma’nosi ikkinchi bir leksik ma’noni hosil 
qiladi. Shu sababli keyingi leksik ma’no metafora deb ataladi. 
2.
O‘zbek tilshunosligida ko‘chma ma’no turlarini o‘rganishda prof. 
M.Mirtojiyev va I.Shukurov, Z.Tohirov, D.Xo‘jayeva; shuningdek, prof. 
Sh.Rahmatullayev va R.Yunusovlarning xizmatlari alohida o‘rin egallaydi.