O‘zbek tili va adabiyoti kafedrasi tilshunoslik o’quv-uslubiy majmua

IV. Seminar mashg‘ulotlari bo‘yicha ko‘rsatma va tavsiyalar

Seminar mashg‘ulotlariuchun quyidagi mavzular tavsiya etiladi:

• 
  Tilshunoslik fani haqida muloqot yuritish. Nazariy va amaliy tilshunoslik muammolarini o‘rganish
  
• 
  Tilshunoslikni zamonaviy yo‘nalishlari bilan birgalikda lingvistika va boshqa fanlar sintezida dunyoga kelgan fanlarning vazifasini o‘rganish
  
• 
  Verbal va noverbal muloqot vositalarini farqlash. Til mohiyati va vazifasini o‘rganish. Til va nutq munosabatini izohlash
  
• 
  Til va tafakkur munosabatini tavsiflash. Psixolingvistika muammolarini echimini topish
  
• 
  Tilning kelib chiqishi tarixi va gipotezalari haqida ma’lumot to‘plash
  
• 
  Yozuv tarixi shajarasini tuzish. Yozuvning rivojlanish bosqichlarini jadval asosida o‘rganish. Dunyo tillari alfavitining sistemasini tuzish.
  

Grafik va orfografik qonun-qoidalar bilan tanishish. Yozuvning maxsus
turlariga misollar keltirish

• 
  Lisoniy tabaqalanish muammolarining echimini topish. Qarindosh tillarning tashkil topishini aniqlash metodlari bilan tanishish. Elat va millat tillari shajarasini yaratish. Tilning ichki va tashqi qonunlarini ajratib o‘rganish
  
• 
  Adabiy til me’yorlari tartibini o‘rganish. Adabiy tillarni tipologik farqlash xaritasini tuzish
  
• 
  Tillarning genealogik tasnifining ilk g‘oyalari bilan tanishish. Dunyo tillarning genealogik shajarasini tahlil qilish. Morfologik tasnif asosida mashqlar bajarish. Tillarni hududiy va funksional tipologiya asosida jadvalga joylashtirish
  
• 
  Tildagi belgilarini bir biriga qiyoslash. Semiotika fani vazifasini o‘rganish.
  

Belgilar sistemasi turlarini misollar orqali izohlash

• 
  Til sathlari o‘rtasidagi munosabatni tahlil qilish. Bir sathga va turli sathga mansub bo‘lgan birliklarga misollar keltirish. Til sathlaridagi “zidlanish” va “izomorfizmlar”ga oid mashqlar bajarish. Fonologik, morfemik, leksik, morfologik, sintaktik sath va birliklarni tahlil qilish. So‘z yasalishi bo‘yicha matndan misollar topish. Gap turlarini tahlil qilib, mashqlar bajarish
  
• 
  Tilshunoslik tarixi bosqichlari jadvalini yaratish. Tilshunoslik tarixi namoyandalari va ta’limotlari bilan tanishish. Tilshunoslik tarixidagi yo‘nalish va maktablar faoliyatini tahlil qilish. Tilshunos olimlar lingvistik ta’limotlariga izoh bera olish