Fonologik tasnifda fonemalar paradigmatik va sintagmatik jihatdan qaraladi.
Geminatalar –cho‘ziq undoshlar. Geminatalar turkiy tillarda keyingi hodisa
bo‘lib, ikki yo‘l bilan hosil bo‘ladi: 1) oldingi qisqa undoshning ikkilanishi,
cho‘zilishi natijasida; 2) sintagmatik munosabatga kirisha-yotgan morfema yoki
so‘zlar oralig‘idagi yonma-yon kelgan ikki xil undoshning o‘zaro assimilyativ yoki
dissimilyativ ta’siri natijasida (masalan, siz+ni – sizzi – sizi)
99
Grafema - bir nutq tovushining emas, balki nutq tovushlaridan ikkitasining
birikmasini ifodalaydigan (e, yo, yu, ya) shakllar.