O’zbek tili darslarida yordamchi so’zlarning o’qitilishi

Sabab bog'lovchilari
:
chunki, 
shuning uchun, shu bois, shu 
sababli, shu tufayli 
Bu xabar unda hech qanday 
norozilik 
tug'dirmadi, 
chunki 
ertaroq qaytishga juda orzumand 
emas edi
. (A.Qahhor) 
3.
Shart 
bog'lovchilari:
agar, 
basharti, mabodo, garchi 
Agar yo'ldan ozib, bir xato
qilsam, Kibr paydo qilsam topilur 
davo
. (Shukrullo) 
4.
Chog'ishtiruv bog'lovchilari
:
go'yo, go'yoki, xuddi 
10
Tog' etagi juda go'zal edi, go'yo 
chiroyli gilam to'shalganday
. 
Bog'lovchilarning ko'makchilar bilan grammatik jihatdan farqlanishi
quyidagi qiyosiy misollar asosida tushuntiriladi
11
: 
Ko'makchi 
Bog'lovchi 
1. 
Ko'makchigaptuzishdafaolishtiroketadi, 
ugapdantushibqolsa, fikranglashilmaydi. 
1.Bog'lovchitushiribqoldiril
saham, 
gapohangidao'zgarishbo'lsaham, 
fikranglashilaveradi. 
2. Ko'makchi ot, olmosh, otlashgan 
so'zlardan keyin ishlatiladi. 
2.Bog'lovchi 
barcha 
mustaqil so'zlar: ot, sifat, son, fe`l, 
10
Bu haqda qarang. Hozirgi o’zbek adabiy tili. Аkademiklitseyva kasb-hunar kollejlarining I, II, III bosqich 
talabalari uchun darslik. -Тоshkent: “Ilm ziyo”. 2015. -B . 399. 
11
Тo’xliyev B., Shamsiyeva M., Ziyadova T.Ko`rsatilgan manba . –B. 127.

---

50 
ravishlardan keyin kelaveradi. 
3. Ko'makchilar o'zi bog'langan 
so'zning bosh, jo'nalish, o'rin-payt, chiqish
kelishiklarining birida bo'lishini, vazifadosh 
ko'makchilar 
esa 
barcha 
kelishik 
qo'shimchalari bilan kelishini ham ko'rish 
mumkin. 
3. Bog'lovchilar kelishik 
qo'shimchalari 
olmaydi, 
o'zi 
bog'layotgan 
so'zlarni 
qaysi 
kelishikda bo'lishidan qat`i nazar, 
o'zaro bog'layveradi. 
Bog'lovchilar ham xuddi ko'makchilar singari sof va vazifadosh turlarga 
bo'linadi: