O’zbek tili darslarida yordamchi so’zlarning o’qitilishi

Topshiriq sharti:
Quyidagi nazariy bilimlarga misollar yordamida izoh 
bering: 
1. Gapning uyushiq bo'laklarini va qo'shma gap tarkibidagi sodda gaplarni 
o'zaro bog'lash uchun xizmat qiluvchi yordamchi so'zlarga bog'lovchi deyiladi: 
va, ammo, lekin, biroq, chunki, yo... yo, dam...dam, goh...goh singari. 
2. Bir o'rinda bog'lovchi, boshqa o'rinda ko'makchi, yuklama yoki modal so'z 
vazifasida keluvchi yordamchilar vazifadosh bog'lovchilar sanaladi. 
3. 
Bilan
ham ko'makchi, ham bog'lovchi; ham, na...na ham bog'lovchi, ham
yuklama vazifasini bajaradi. 
4. 
- u (-yu), -da
yordamchilari ham yuklama, ham bog'lovchi; 
balki 
ham
bog'lovchi, ham modal so'z vazifasini bajaradi. 
Guruh a`zolari misollar tahlili asosida bog'lovchilarning mana shu umumiy 
xususiyatlarini izohlab berishlari lozim bo'ladi. Har bir to'g'ri izohlangan 
javobga 1 ball beriladi. 
2-bosqich:
tarqatma materiallar ustida ishlash. 
 
2-tarqatma 
Matn tarkibidagi bog'lovchilarni topib, ularni izohlang. 
Shavkat qushdagi o'zgarishdan tashvishga tushdi. Otasidan buning sababini 
1-tarqatmaNa..., na... yordamchi so'zlarning qaysi vazifada
kelganligini aniqlang. 
1.Sharifning haqiqat ufurib turgan gaplariga qarshi na Nozima bir 
narsa deya oldi, na Nabijon. 2. Bepoyon dasht bag'riga yashiringan 
chashmani na Qahramon, na Bahrom topa olmadi.3. Sen na boy erursan va 
na kambag'al, Yashaysan bir-biring aldab galma-gal. (A.Oripov) 4. Hamid 
yaratmoqchi bo'lgan yangi paxta navi haqida hozircha na institut 
direktoriga, na do'sti Umidga hech nars demadi. 

---

41 
so'radi. 
-Yorug' dunyodagi har bir maxluqot, avvalo, ozod va erkin yashash uchun 
yaratilgan, -dedi Abduqodir aka. 
-Unda odamlar nega hayvonlarni hamda qushlarni qo'lga o'rgatishadi, 
qafasga solishadi? 
-Bir vaqtlar odamzod ona tabiat bilan bir tan-u bir jon bo'lgan, endi esa tabiat 
ustidan zo'ravonlikka o'tdik, buning oqibati yaxshi bo'lmaydi. 
Shavkat uchun bu gap yangilik edi. (Sh.Otaboyev)