|
Agrar reformalar.
Milliy ǵárezsizlik jıllarında húkimet tárepinen
qabıllanǵan normativlik-huqıqıy hújjetler tiykarında elimizdiń awıl-
xojalıǵında agrar reformalar ámelge asırıldı. Awılda ámelge asırılǵan
agrar reformalar nátiyjesinde mámlekette kóp ukladlı xojalıqlar
qáliplestirildi. 1990-jılı xalıq tutınıwı ushın zárúr bolǵan ǵálleniń 82%,
kartoshka, gósh hám gósh ónimleriniń 50%, sút hám sút ónimleriniń
60% shetten keltiriletuǵın edi. 1991—2000-jılları awılda ámelge ası-
rılǵan túpkilikli agrar reformalar
Ózbekstan awıl turmısın jańa for-
ma hám sistemaǵa ózgerttirip ji-
berdi. Elde suwdıń tamtarıslıǵı
esapqa alınıp, 1998-jıldan baslap
paxtashılıqta Israil texnologiyaları
tiykarında tamshılatıp suwǵarıw usı-
lı, andijanlı paxtakeshlerdiń basla-
ması menen shigitti plyonka astı-
na egiw texnologiyası engizildi.
Sonday-aq, Ózbekstan kenep, teme-
ki jetistiriw boyınsha da dúnya-
da jetekshi orınlarda turadı. Sharwashılıq tarawın rawajlandırıw maq-
setinde Ózbekstan Respublikası Ministrler Kabinetiniń 1995-jıldaǵı
«Sharwashılıqta menshiklestiriwdi dawam ettiriw hám jeke isbiler-
menlikti qollap-quwatlaw ilajları haqqında» qararı qabıllandı. Nátiyjede,
respublikada islep shıǵarılıp atırǵan gósh hám súttiń 75% in jeke sektor
bere basladı. Ózbekstanda bazar qatnasıqlarına ótiw sharayatında fermer
xojalıqlarınıń dúziliwi agrar reformalardıń tiykarǵı mazmunın quradı.
1992-jılı Ózbekstan Respublikası «Diyqan (fermer) xojalıǵı haqqında»
nızamnıń qabıllanıwı onıń dáslepki basqıshın belgilep berdi. 1998-jılı
Ózbekstan Respublikası «Fermer xojalıqları haqqında»ǵı nızamnıń qabıl
etiliwi usı tarawdıń tolıq rawajlanıwı ushın huqıqıy tiykar boldı.
Ǵárezsizliktiń dáslepki jıllarınan elimiz basshılıǵı azıq-awqat
mashqalasın óz imkaniyatlarımız esabınan sheshiw, ásirese, dán
Fermer xojalıǵı dalasında
45
ǵárezsizligin támiyinlew máselesin kún tártibine qatań túrde wazıypa
etip qoydı. Elimizde paxta jeke húkimranlıǵı saplastırıldı. Nátiyjede,
azıq-awqat qáwipsizligi, dán ǵárezsizligi támiyinlendi.
Ózbekstan awıl xojalıǵında jerlerdiń suw támiynatı hám meliorativ
jaǵdayın jaqsılaw boyınsha 2003—2009-jılları 801,5 mıń AQSh dolları
qunındaǵı 21 joybar ámelge asırıldı. Ámelge asırılǵan bunday ilajlar
nátiyjesinde awıl xojalıǵı eginleriniń hasıldarlıǵı birqansha arttı, fermer
xojalıqlarınıń dáramatın kóbeyttiriw imkaniyatı keńeydi.
Awıl xojalıǵında ámelge asırılıp atırǵan jumıslardıń kólemin jáne de
keńeyttiriw maqsetinde bul tarawda zamanagóy suwǵarıw sistemaları
hám energiyanı únemleytuǵın texnologiyalardan paydalanıwǵa, topıraq
ónimdarlıǵın arttırıwǵa qaratılǵan mámleketlik baǵdarlamaları islep
shıǵıldı.
2008—2012-jılları elimizde suwǵarılatuǵın jerlerdiń meliorativ jaǵ-
dayın jaqsılaw Mámleketlik baǵdarlaması sheńberinde ulıwma uzınlıǵı
10 mıń 500 kilometrden zıyat xojalıqlar aralıq hám xojalıq ishindegi
kollektor-drenaj tarmaqlarında jámi 60 milliard sumǵa jaqın ońlaw-
tiklew jumısları ámelge asırıldı. 2008-jıldan baslap elimizde derlik
1 million 500 mıń gektar suwǵarılatuǵın jerdiń meliorativ jaǵdayı
jaqsılandı, jer astı suwları joqarı bolǵan maydanlar 415 mıń gektarǵa
yaki 10% ke qısqardı, kúshli hám ortasha shorlanǵan maydanlar 113 mıń
gektarǵa kemeydi.
Awıl xojalıǵında islep shıǵarıwdı modernizaciyalaw, texnikalıq hám
texnologiyalıq tárepten jańalaw usı taraw tarmaqlarınıń nátiyjeliligin
arttırıwǵa járdem bermekte. 2010-jılı respublika basshısınıń baslaması
menen Ukraina hám Polsha mámleketlerinen alıp kelingen, intensiv
texnologiyalar tiykarında kútim beriletuǵın pákene hám yarım pákene
alma, almurt, qáreli, shiye, shabdal nálleri, tiykarınan Tashkent
hám Samarqand wálayatlarınıń fermer xojalıqları maydanlarına
egildi. Bunday baǵlardı jıldan jılǵa keńeyttiriw, olardı diyqan fermer
xojalıqlarında jetistiriw maqsetinde ilajlar baǵdarlaması islep shıǵıldı.
2017-jılı halatı boyınsha, Respublikamız aymaǵında jámi 5,5 mıń
gektardan artıq maydanda mine usınday intensiv baǵlar jaratılǵan.
Házirde jetistirilip atırǵan miyweler, tek ǵana qońsı ellerge emes, bálkim
Evropa ellerine de eksportqa shıǵarılmaqta.
46
Do'stlaringiz bilan baham: |
