O‘zbek maqomi tarixi va nazariyasi” fanidan ma’ruzalar matni 1-mavzu: 1-modul. Fanga kirish. Maqomlar tarixidan


- mavzu: 2-modul. O‘n ikki maqom tizimi



Download 9,48 Mb.
bet7/38
Sana07.01.2022
Hajmi9,48 Mb.
#325914
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10   ...   38
Bog'liq
1-ma'ruza (2)

2- mavzu: 2-modul. O‘n ikki maqom tizimi
Reja:

1. O‘n ikki maqom tizimi xaqida.

2. O‘n ikki maqomning tarkibiy qismlari.

3. O‘n ikki maqom tizimidagi ovozlar haqida

O‘n ikki maqom tizimi dastlab (XIII – XVII asrlar) S.Urmaviy va M. Sheroziylarning musiqa ilmiga oid asarlarida ishlab chiqilgan. Keyinchalik A.Marog‘iy, A. Jomiy, Husayniy, Kavkabiy va D. Changiy kabi amaliyotchi va nazariyotchi olimlar tomonidan davom ettirilgan.

O‘n ikki (Duvozdah) maqomnimg O‘rta Osiyo, Xuroson, Ozarbayjon xalq- lari musiqasida eng taraqqiy etgan davri, taxminan XSh - XV asrlarga to‘g‘ri keladi. Shu xalqlar musiqa naeariyasiga oid yozma manbalar fikrimizning dalili bo‘lib xizmat etadi.

Maqomlar turli shakllarda va miqdorda yashab keldi. Ularning O‘n ikki maqom shakli, ayniqsa, XSh-XV asrlardagi musiqa risolalarida aniqroq yoritilganligi, bu davrda ularning mashhur bo‘lib kstganligidan, xalq ommasi orasiga ksng yoyilganligidan va musiqa amaliyotida muhim o‘rin tut ganligidan dalolat bsradi.

O‘n ikki maqom O‘rta Osiyo xalqlari musiqasida va Xurosonda qariyb Shashmaqom shakllangan davrgacha, yaxlit qolda yashab ksldi, deb o‘ylash mum- kin. Shuning uchun ham XV-XVIII asrlarda yaratilgan musiqaga oid nazariy risolalarda O‘n ikki maqom masalasi asosiy o‘rii egallaydi.

Maqom tushunchasi so‘nggi davrlardagi ta’rif bo‘yicha ham “ijro etila- digan kuy va ashulalarniig lad asosi” bo‘lib qola beradi. Musiqa risola- larida “maqom” atamasi “parda” iborasi bilan ham ataladiki, bu tushun- chalar qozirgi zamon musiqa nazariyasida ladni bildiraveradi

Dsmak, O‘n ikki maqom yoki parda o‘n ikki turli lad va ularga mos ksluvchi musiqa asarlari nfodasidir. Maqomlarning boshlanish pardasi ham yuqorida aytilganidek ularning o‘zlari mansub bo‘lgan maqomlar nomi bilan ataladi. Shuni ham uqdirib o‘tish kerakka. O‘n ikki maqom hamda maqomlarning boshqa turlaridagi jonli musiqa asarlarida, asosiy lad qurilmalari che garasidan chiqish qollari tez- tsz sodir bo‘lib turadi.



Download 9,48 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10   ...   38




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish