O'zbek iston respublikasi oliy V a o'rta m a X s u s ta'lim vazirligi

To'liq o'zgarish b ilan rivojlanish. 
Ko'pchilik hasharotlar (qo'ng'izlar,
kapalaklar, burgalar, pashshalar, chivinlar, arilar, chumolilar)ning
tuxumdan chiqqan lichinkasi voyaga yetgan davriga o'xshamaydi va
b u tu n la y b o s h q a c h a h a y o t k e c h ir a d i. B u n d a y lic h in k a la r
chuvalchangsim on shaklda bo'lib, qurt deb ataladi (2 1 —rasm).
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

Hasharotlar qurtining tanasi chuvalchanglarga o'xshash halqalardan
iborat, oyoqlari kalta, og'iz organlari ko'pincha kemiruvchi tipda
tuzilgan, oddiy ko'zlari faqat yorug'ni farqlash uchun xizmat qiladi.
Rivojlanish davrida qurt faol harakat qiladi va oziqlanadi, bir necha
marta po'st tashlash (tullash)dan keyin u g'umbakka aylanadi. G'umbak
hasharotning tinim davri hisoblanadi. Bu davrda qurtning organlari
b u tu n lay qayta tu zila d i. O datda, g'um bak h arakatsiz b o 'lib ,
oziqlanm ayd i. K ap alak larn in g g'u m b agi p illa ich id a b o 'la d i.
G'umbakning qayta tuzilishi tamom bo'lgandan s o ’ng qobig'i yorilib,
undan voyaga yetgan hasharot chiqadi. Bunday rivojlanish to'liq
o'zgarish bilan rivojlanish, ya’ni metamorfoz deyiladi. To'liq o'zgarish
bilan rivojlanadigan hasharotlaming lichinkasi 4 xil tipda tuzilgan
bo'ladi. Birinchi tipdagi lichinkalam ing boshi yaxshi rivojlangan,
ko'kragida 3 juft oyoqlari bo'ladi (masalan, qo'ng'izlar lichinkasi).
Ikkinchi tipdagi lichinkalam ing ham boshi yaxshi rivojlangan, qorin
qismida oyoqlari bo'ladi (masalan, kapalaklarning lichinkasi). Uchinchi
tipdagi lichinkalam ing boshi rivojlangan, lekin oyoqlari bo'lm aydi
(masalan, arilaming lichinkasi). To'rtinchi tipdagi lichinkalaming boshi