O'zbek iston respublikasi oliy V a o'rta m a X s u s ta'lim vazirligi

o'rgimchaklar kuz kirishi bilan pilla ichiga tuxum qo'ya boshlaydi.
Bahorda shu tuxumlardan yosh o'rgimchaklar chiqadi. Bir qancha vaqt
o'tgandan keyin ular o'rgimchak iplarida shamol yordamida tevarak —
atrofga tarqaladi va mustaqil hayot kechira boshlaydi.
Q oraq u rt (L a tr o d e ctu s tr e d e c im g u tta tu s ) 
zaharining odam va
hayvonlar uchun xavfliligi jihatdan boshqa o'rgimchaklardan farq qiladi.
U issiq va birmuncha quruq iqlimli cho'l mintaqalarida keng tarqalgan.
K analar (Acari) turkum i. 
Kanalar asosan quruqlikda, ayrim vakillari
suvda yashaydi. Ular orasida odam va hayvonlar tanasida parazitlik
qilib hayot kechiradigan turlari ham ko'p bo'ladi. Kanalaming tanasi
yaxlit bo'lib, bo'g'imlarga bo'linmagan. Yurish oyoqlari 4 juft, og'iz
organlari sanchib so'rishga moslashgan bo'ladi. Kanalar to'liq o'zgarish
bilan rivojlanadi. Ulaming lichinkasida 3 juft oyoqlari bo'ladi, bir marta
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

po'st tashlagandan keyin oraliq bosqich nimfaga aylanadi. Nimfaning
oyoqlari 4 juft, u tullab, voyaga yetgan kanaga aylanadi. O'rgimchakkana
mamlakatimizning janubiy viloyatlaridagi dala ekinlariga, shim oliy
viloyatlarida esa issiqxonalardagi bodring va boshqa o'simliklarga zarar
yetkazadi. O'zbekistonda o'rgimchakkana g'o'za yoki boshqa ekinlar
bargining orqa tomonida tda bo'lib yashab, uning shirasini so'rib
oziqlanadi. Natijada barglar quriy boshlaydi. Zararlangan g'o'za barglari
uzoqdan qizarib ko'rinadi.
O'rgimchakkananing urg'ochisi 2 — 3 hafta davomida 100 dan ortiq
tuxum qo'yadi va undan chiqqan lichinkalar ham 2 — 3 hafta ichida
voyaga yetadi. Bir mavsum davomida kanalaming bir necha avlodi