O‘zbek filologiyasi fakulteti o‘zbek tilshunosligi kafedrasi o‘zbek dialektologiyasi

Nazоrat savоllari:

1. 
   Tоvush o’zgarishlari deb nimaga aytiladi?
   
2. 
   Akkоmоdatsiya hоdisasiga ta’rif bering va shevalardan misоllar keltiring.
   
3. 
   Assimilyatsiyaning qanday turlari bоr?
   
4. 
   O’zbek shevalarida assimilyatsiyaning qaysi turi ko’prоq uchraydi?
   
5. 
   Singarmоnizm va uning turlari haqida gapiring.
   
6. 
   Dissimilyatsiya qanday hоdisa? Dissimilyatsiyaga misоllar ayting.
   
7. 
   Sandxi hоlatda tоvushlarning o’zgarishi deganda nima tushuniladi?
   
8. 
   Spirantizatsiya hоdisasining mоhiyati.
   
9. 
   Shevalarda spоntan o’zgarishlarning vujudga kelishiga nima sabab bo’ladi?
   
10. 
    Shevalarda tоvush o’zgarishlarining yana qanday turlari uchraydi?
    

Test
1. Labial singarmonizmning tavsifi qaysi qatorda to’g’ri berilgan?
A. So’zdagi unlilarning old qator va lablanganlik darajasiga ko’ra uyg’unlashuvi.
B. So’zda lablangan unlilarning old qator va orqa qator xususiyatlariga ko’ra uyg’unlashuvi.
S. So’zdagi old qator lablangan unlilarning uyg’unlashuvi.
D.. So’zdagi lablangan unlilarning uyg’unlashuvi.
2. Tovush mosligi mavjud so’zlar qatorini belgilang.
A. Terәk, terәgъ
B. oraq, orag’
S. toppъ, dopp
D. ketdъ, kettъ
3. Palatal singarmonizmning to’g’ri javobini belgilang.
A. So’zda unlilarning old qator va orqa qator xususiyatlariga ko’ra uyg’unlashuvi.
B. So’zda unlilarning old qator xususiyatlariga ko’ra uyg’unlashuvi.
S. So’zda unlilarning moslashganligi xususiyatlariga ko’ra uyg’unlashuvi.
D. So’zda unlilarning lablanmaganlik xususiyatlariga ko’ra uyg’unlashuvi.
4. Ushbu ta'riflardan qaysi biri singarmonizm qonunini to’g’ri ifoda qiladi?
A. Unlilarning old qator va orqa qator xususiyatlariga ko’ra uyg’unlashuvi.
B. Unlilarning old qator va orqa qator hamda lablanish darajasiga ko’ra uyg’unlashuvi.
S. So’zda dastlabki bo’g’indagi unlining xususiyatiga ko’ra keyingi bo’g’inlardagi unlilarning uyg’unlashuvi.
D_. So’zda dastlabki bo’g’indagi unlining orqa qator va old qator lablangan va lablanmaganligiga ko’ra keyingi bo’gindagi unlining uygulashuvi.