O’zbek adabiyoti tarixi fanidan 4-ma’ruza mashg’ulot Savollariga javoblar

Tahlili: Baytlar mazmunida shoirning falakdan ko‘rgan aziyatlardan shikoyati ustuvor mavqega ko‘tariladi: beshafqat falak behisob jabru jafosini yog‘dirib bo‘ldi – uni o‘z yurtidan judo qilib, o‘zga ma’volarga yo‘lladi, yaqinlaridan, ona diyori bag‘ridan juda erta ayirdi, bundan ortiq yana qanday jafolar bo‘lishi mumkin? Ko‘ngil xasta, ruh beorom. Dunyoning dardu balosi - turmush ziddiyatlari, ijtimoiy-siyosiy muammolar, harbiy mojarolar, turmush mashaqqatlari ko‘ngilni xasta qildi, ruh bedavo dardga mubtalo bo‘ldi. Ayni g‘amgin misralar g‘azalning ancha tushkun kayfiyatda dunyoga kelganidan guvoh. Shoir va shoh qalbining og‘riqli nuqtalaridan dalolat. Bir inson taqdiriga achchiq ko‘rgulik bitilganiga ishora.

* * *

Sochining savdosi tushti boshima boshdin yana,
Tiyra bo’ldi ro’zgorim ul qaro qoshdin yana.

Men hud ul tifli pariyvashg’a ko’ngul berdim, vale

Xonumonim nogahon buzulmag’ay boshdin yana.

Yuz yamonlig’ ko’rub andin telba bo’ldung, ey ko’ngul,

Yaxshilig’ni ko’z tutarsen ul parivashdin yana.

Tosh urar atfol meni, uyda forig’ ul pariy,

Telbalardek qichqirurmen har zamon toshdin yana.

Oyog’im yetguncha Boburdek ketar erdim netay,

Sochining savdosi tushti boshima boshdin yana.

* * *

O’zni , ko’ngul, aysh bilan tutmoq kerak,
Bizni unutqonni unutmoq kerak.

Ayshu tarab gulbunig’a suv berib,

G’ussa niholini qurutmoq kerak.

Tiyra turur zuhd damidin ko’ngul,

Ishq o’ti birla yorutmoq kerak.

Har nimag’a g’am yema, g’am ko’p turur,

Aysh bila o’zni unutmoq kerak.

Qo’yma mashaqqat aro, Bobur, ko’ngul,

O’zni farog’at bila tutmoq kerak.
Masharipova Baxtigul