O’zbek adabiy tili me’yorlari O’zbek tilining sohada qo’llanilishi

1.Fonetik me’yor.

• 1.Fonetik me’yor.
• Fonetika(yunoncha: phonetikos-tovushga,tovush chiqarishga oid;tovushli,ovozli)

-tilshunoslikning nutq tovushlarini hosil bo’lish usullarini va akustik xususiyatlarini;bo’g’in,nutqning pauza bilan ajraluvchi qismlarini o’rganuvchi bo’limi.

2.Leksik-semantik me’yor.

• 2.Leksik-semantik me’yor.
• Leksika(yunoncha lexis-so’zga oid,lug’aviy)-tildagi barcha so’zlar va iboralar yig’indisi,tilning lug’at tarkibi.Leksika ma’lum qonun-qoidaga bo’ysunuvchi izchil va murakkab tizimdan iborat.Til leksikasi to’xtovsiz o’zgarib turadi.

Leksik me’yorlar deganda nutq jarayonida umumxalq tilida mavjud bo’lgan so’zlarni to’g’ri tanlash va o’rinli ishlatish tushuniladi.Ko’pma’no-

• Leksik me’yorlar deganda nutq jarayonida umumxalq tilida mavjud bo’lgan so’zlarni to’g’ri tanlash va o’rinli ishlatish tushuniladi.Ko’pma’no-

lilik,sinonimlar va variantlar shaklidagi leksik birlik-

lar doirasida tanlanish imkoniyatining ko’pligi

uning xususiy me’yorlarining shakllanishiga ham

sabab bo’lgan.

Semantik-uslubiy me’yor.So’z bir yoki bir nechta ma’noda bo’lishi mumkin.So’z ma’nolarining qaysi biri hozirgi o’zbek adabiy tili uchun me’yor ekanligini belgilash semantik me’yor hisoblanadi.So’zning ma’nosi tilning izohli,ikki tilli va atama lug’atlarda o’z ifodasini topadi.

• Semantik-uslubiy me’yor.So’z bir yoki bir nechta ma’noda bo’lishi mumkin.So’z ma’nolarining qaysi biri hozirgi o’zbek adabiy tili uchun me’yor ekanligini belgilash semantik me’yor hisoblanadi.So’zning ma’nosi tilning izohli,ikki tilli va atama lug’atlarda o’z ifodasini topadi.

3.Orfografik va orfoepik me’yor.

• 3.Orfografik va orfoepik me’yor.

Og’zaki nutqning qonun-qoidalarini orfoepiya sathi,yozma nutqqa xos normalarni orfografiya bo’limi o’rganadi.Nutq tovushlari vositasida ifodalangan og’zaki nutqimiz eshitish orqali o’zlashtirilsa,harflar vositasi bilan ifodalangan yozma nutq esa ko’rish,o’qish,uqish orqali o’zlashtiriladi.