Оyoqning tоpоgrafik anatоmiyasi. (dumba, son,, chanoq-son, tizza bo’g’imi topografiyasi boldirning oldingi va orqa sohasi, oyoq panjasi topografiyasi, oshiq-boldir, Shopar, Lisfrank bo’g’imi )

Oyoq panjasi sohasi (reg. pedis). Oyoq panjasi skeleti ettita: tovon oldi (tartus), oshiq (talus), tovon (calcaneus), qayiqsimon (os. naviculare), uchta ponasimon (ossa cuneiforma mediale, intermedium, laterale) va kubsimon (os cuboideum) suyaklaridan, beshta oyoq - kaft (metatarsus) suyaklaridan (ossa metatarsalia I, II, III, IV, V) hamda oyoq barmoqlarining falangalaridan (phalangus digitorum pedis) tashkil topgan.

Bunda oshiq – tovon - qayiqsimon (articulatio talocalcaneo - navicularis) hamda tovon-kubsimon (articulatio calcaneocuboidea) bo’g’imlarini bitta bo’g’im - Shopar bo’g’imi yoki tovon oldi-ko’ndalang bo’g’imi ham deb ataydilar.

Shopar bo’g’imi ayrisimon boylam (lig. bifurcatum) bilan tashqi tomondan mustaxkamlanadi. Bu boylam tovon suyagining tashqi yuzasidan boshlanib, yuqoriga yo’naladi va ikkiga bo’linadi, ularning biri (lig. calcaneo naviculare) - qayiqsimon suyakning ustki chetiga, ikkinchisi (lig. calcaneo cuboideum) - kubsimon suyakning ustki yuzasiga birikadi. Agar oyoq panjasining shu Shopar bo’g’imidan ajratish kerak bo’lib qolsa, ayrisimon boylamni kesmasdan turib bo’g’imni ajratish qiyin. Shu sababli ayrisimon boylamni Shopar bo’g’imining kaliti ham deb ataydilar.

Bundan tashqari, kaft usti suyaklari bilan kaft suyaklari orasida ko’ndalangiga joylashgan kaft usti - kaft bo’g’imi (articulationes tarsometatarsae) bo’lib, bunga Lisfrank bo’g’imi deyiladi. Hozir aytilganidek, bo’g’im ikki qator suyaklar orasida bo’lib, yoy shaklida, o’rtasi yuqoriga ko’tarilgan, ikki cheti pastga tomon egilgan, harakati ancha chegaralangan, yarim bo’g’imlar qatoriga kiradi. Bo’g’imning orqa tomonida medial ponasimon suyakni oyoq kaftining ikkinchi suyagi bilan birlashtirib turadigan boylam - suyaklararo kaft - pona medial boylami (lig. cuneometatarsium interosseum mediale) bo’lib, buni Lisfrank bo’g’imining kaliti deb ataydilar.

Oyoq panjasi sohasida tovon suyagining, uning medial tomonida qayiqsimon suyakning do’ngligini, I kaft suyagi boshchasini hamda I barmok falangalarini, lateral sohasida esa V kaft suyagi do’ngligini paypaslab aniqlash mumkin. Panjaning ustki (orqa) yuzasida bosh barmoqni yozuvchi uzun mushakning payidan tashqarida, oyoq panjasi orqa arteriyasi (a. dorsalis pedis) pulsini ham aniqlash mumkin.