Oyina uz kutubxonasi УЎК



Download 1,58 Mb.
Pdf ko'rish
bet2/47
Sana01.03.2022
Hajmi1,58 Mb.
#475919
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   47
Bog'liq
Юрак бўронлари. Роман-эссе

Абдулла Орипов,
Ўзбекистон ªа³рамони, 
халº шоири
Oyina.uz kutubxonasi


5
МАЖНУН СУРАТИ
О
та-бола сертупроº йўлдан илдам 
юриб боришарди. Йўлга тўкилган 
ша¾ал туп роººа ºоришиб кетганлиги са-
баб, баъзан тупроº фараз ºилиб ташланган 
ºадам остидан тош чиºиб ºолиб, товонини 
эзиб юборарди. Отаси бундай чанг-тўзонли 
йўллардан юравериб, кўникиб кетганлиги 
учун ³ам бепарво. Болага эса ºийин. Бу-
нинг устига янги туфлиси чап оё¾ини ºаттиº 
сиºади. У бот-бот оºсаса-да, лекин буни 
ота сига сездирмасликка тиришади. Аксинча 
илдам ºадам ташлаётган отасига етиб юриш-
га шошилади. Отаси унинг оз¾ин ºўлларидан 
ма³кам ушлаб:
– Тезроº юр, ў¾лим. Та¾ин репетицияга 
кеч ºолмай, – дейди ºадамларини тезлаш-
тириб.
«Репетиция» сўзини эшитиши билан бо-
ланинг кўз олдига театр келади. Беихтиёр 
отасининг са³нада ижро этган ролларини 
эслай бошлайди. Карим Зокиров театрлар-
да са³налаштирилган «²алима», «Фар³од 
ва Ширин», «Гулсара», «Бўрон», «Майсара-
нинг иши» сингари мусиºали драма ва опе-
раларда асосий ³амда бош ролларни ўйнаб, 
аллаºачон томошабинлар олºишига сазовор 
бўлган эди. Айни пайт у киши маш³ур ³офиз 
Oyina.uz kutubxonasi


6
сифатида ³ам танилиб улгурган эди. «Суво-
ра», «Дуго³», «Таронаи дуго³» ашулаларини 
ўзига хос услубда ва овозда ижро этиб, устоз 
санъаткорларнинг юксак ба³осига сазовор 
бўлган эди.
– Бугун яна Мажнунни ўйнайсизми, ада? –
деб сўрайди у. 
– Йўº! ²озир янги операни машº ºил-
япмиз. Премьерага, албатта, сени олиб бо-
раман.
У «премьера» сўзининг маъносига ³али 
тўлиº тушунмаса ³ам отасининг ваъдасини 
эшитиб хурсанд бўлди. Хурсанд бўлиб ота-
сига яна савол бермоºчи эди, товони тош-
га тегиб, беихтиёр кўзларидан тирºираб ёш 
чиºиб кетди. Лаънати тош!.. Тў¾риси, отаси 
унга янги туфли олиб келганида роса ºувон-
ган эди. Фаºат ºувонмади, ³атто янги туфли-
сини тушида ³ам кўрди. Тушида уни кўчага 
кийиб чиºиб, дўстларига маºтанганмиш. 
Сўнг кўча этагидаги чимзорда ºўшни 
ма³алланинг болалари билан футбол ўйнаган 
эмиш. Роса тўп тепиб, раºиблар дарвозаси-
ни бир неча марта нишонга олибди-ю, лекин 
туфлиси оё¾ини сиºаётганини мутлаºо сез-
мабди. «Туфлинг се³рли бўлса керак», дер-
миш болалар чапак чалишиб. Энг му³ими, 
уларнинг командаси ¾олиб чиºибди. Болалар 
нуºул унинг атрофидан айланиб, туфлисига 
ºарашармиш. Ё тушида, ³аºиºатан, туфлиси 
оё¾ини сиºмадимикин?..
У го³ туш тафсилотлари, го³ о¾риº азоби 
билан бўлиб, ³ашаматли бинонинг дарвозаси 
ºаршисига келиб ºолишганини пайºамади.
Oyina.uz kutubxonasi


7
– Йигитча, болалар санаторийси шуми? – 
деб сўради отаси бир таваºаси ºия очиº дар-
воза ёнида турган новча боладан.
– Шу, – деди бола хаста овозда.
– ªабулхонаси ºаерда?
Бола саволни эшитиши билан дарвоза 
тава ºасини очиб, уларни ичкарига – ºалин 
дарахтлар билан ўралган баланд иморат 
томон бошлади. Ота-бола кичик асфальт 
йўлакдан у билан ёнма-ён юришди.
Ботир ºалин дарахтлар остида ўйнаб юр-
ган болаларни кўриб, енгил тортиб, о¾риºни 
бироз унутди. Новча бола уларни бинонинг 
биринчи ºаватига олиб кириб, ўнг ºўл то-
мондаги иккинчи эшик ёнида тўхтади.
– Директорнинг хонаси шу, кираверинг-
лар, – деди ўша хаста овозда.
Отаси оºиш рангли эшикни бир-икки 
ºаттиº чертиб, кейин секин очиб сўради:
– Мумкинми?
– Мар³амат, – ичкаридан аёл кишининг 
мулойим товуши эшитилди.
Отаси уни етаклаб ичкари кирди ва хона 
тўрида ўтирган ўрта ёшлардаги рус аёл би-
лан ºўл бериб кўришди.
–Клавдия Дмитриевна! – деб ўзини та-
ништирди аёл ўрнидан туриб.
– Ботир Зокиров! – деди отаси ўзини эмас, 
болани таништириб.
– Жуда яхши. ªани, мар³амат ºилиб ўти- 
ринглар, – деди аёл уларга бўш курсиларни 
кўрсатиб.
Отаси ўтирмасдан чўнтагидан ў¾лининг 
саломатлиги тў¾рисидаги аллаºандай ºо¾оз-
Oyina.uz kutubxonasi


8
ларни олиб аёлга узатди. Клавдия Дмитри-
евна ºо¾озларни бирма-бир кўздан кечириб 
чиºди.
– ²аммаси жойида, – деди у.
– Унда мен борай, ў¾лим. Сен яхшилаб, 
ўйнаб-кулиб дам олгин. Зерикмагин. Жуда 
зериксанг, уйимиз бир ºадам. Болалар билан 
уришмагин, – деди отаси унинг елкасига 
о³иста ºоºиб хайрлашаркан.
Отаси йўлакка чиºиши билан бир гуру³ 
тарбиячилар, ўºитувчилар уни ўраб олишди.
– Ассалому алайкум, Карим ака!
– Хуш келибсиз, Карим ака!
– Бир пиёла чойимиз бор, ме³мон бўлинг.
– Ў¾лингизни олиб келдингизми?.. Яхши 
-яхши. Ўзимиз кўз-ºулоº бўламиз...
– ªачон ваºтингиз бўлса санаторийда
бир учрашув ºилсак.
– Ра³мат, ра³мат... Насиб ºилса... – Ота си 
ºўлини кўксига ºўйиб, атрофдагилар билан 
тезгина хайрлашиб изига ºайтди...
У отаси билан ³амиша фахрланарди.
Ботирнинг отаси – Карим ака томонидан 
бобоси – Зокир тунукасоз нафаºат Кўкчада, 
балки Тошкентда анча маш³ур усталардан 
эди. Бу хушфеъл, самимий инсон ишдан сўнг 
бо¾ ичидаги майдонда ўтириб дутор чалишни 
яхши кўрарди. Баъзан ширали овозда ºўшиº 
³ам хиргойи ºиларди. У кишининг санъатга 
иштиёºи баланд эди. Шу боис ў¾ли Каримни 
санъаткор бўлишига тўсºинлик ºилмади...
Онаси Шо³иста опа томонидан бобо-
си – Саид ªори домла Ўºчи ма³алласида 
яшарди. У киши нуфузли оилада ту¾илган 
Oyina.uz kutubxonasi


9
бўлиб, бир ºатор Шарº ва £арб тилларини 
яхши биларди, 
і
атто фаранг ва немис тил-
ларида эркин сўзлашарди. У киши бир ºанча 
хорижий мамлакатларда бўлган, тарих, ада-
биёт ва санъатни анча пухта ўрганган эди. 
Саид ªори домла йигирманчи аср боши-
да ўз мабла¾и ³исобидан дастлабки босма-
хоналардан бирини ºурдирган. Халºни ³ам 
маърифатпарвар ºилиш учун Яссавий, Сўфи 
Оллоёр, Навоий, Машраб каби шоирлар ки-
тобларини нашр эттирган...
* * *
²аворанг майка кийган, баданлари, юз-
лари офтобда анча ºорайган, сочи устарада 
топ-тоза ºилиб олинган, ºора кўзлари катта-
катта «янги бола» – Ботир бир ³афтада са-
наторийдагиларга ºўшилиб кетди. Катта-ки-
чик уни бирдай яхши кўриб ºолди. Айниºса, 
унга тарбиячи – Юрий билан гуру³ бошли¾и 
Анвар жуда маъºул бўлди. Унинг дастлабки 
кунларда ўзича уялиб, болалардан тортиниб 
юрганини кўрган Юрий аста ёнига чаºириб, 
санаторийнинг яшил ³овлисида сайр ºилиб, 
унга тарих ³аºида ўз билганича ºизиº ³ан-
гомалар айтиб бера бошлади.
– Биласанми, Ботир, дунёда энг зўр фан – 
тарих. Инсоният пайдо бўлибдики, тарих 
билан ºизиºади, тарих билан нафас олади. 
Барча миллат ўз тарихини ўрганиш, бойи-
тиш, юксакларга олиб чиºиш учун интила-
ди. Биров ºуради, обод ºилади. Биров бу-
зади, вайрон ºилади. Тарих ¾илдираги эса 
на ³укм дорларга, на авомга бўйсунмай ай-
Oyina.uz kutubxonasi


10
ланаверади. Э³-³е, тарихда ºанчадан-ºанча 
ажойиб мўъжизалар рўй бермаган, ºанчадан-
ºанча маълуму маш³ур жа³онгирлар ўтмаган. 
Менга кўпроº Шарº, Ўрта Осиё тарихи ёºади. 
Жуда ºизиºарли-да! Хуллас, тарихнинг ўз 
ºонун-ºоидаси бор... Мана, масалан, сен Эски 
ша³ардаги Кўкалдош мадрасасининг ºайси 
асрда, ºачон ºурилганини биласанми? – 
деб сўраб ºолди дабдурустдан Юрий.
Ботир нима деб жавоб беришини билмай 
довдиради. Ўзини ўнглаб олиб:
– Жуда чиройли, – деди. Лекин у «мад- 
раса», «аср» деган сўзларнинг маъносига ту-
шунмади. У тарих деганда Алишер Навоий-
нинг «Фар³од ва Ширин», «Лайли ва Маж-
нун» асарларини тушунарди. Чунки отаси 
бу маш³ур достонларни ºайта-ºайта ўºиб 
берар, бу асарлар адабиётимизнинг ўлмас 
намуналари, деб таърифларди. Уни кўпроº 
Мажнун ºисмати ºизиºтирар, унга чин дил-
дан ачинар, хаёлан унинг сиймосини кўз ол-
дига келтиришга уринарди. ²атто отасидан 
эшитган ºуйидаги икки мисрани ёд билади:

Download 1,58 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   47




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish