Оянда аз имрӯз оғоз меёбад. Алҳол ба таълиму тарбия эътибор дода нашавад, ояндаи мо аз даст меравад

“Оянда аз имрӯз оғоз меёбад. Алҳол ба таълиму тарбия эътибор дода нашавад, ояндаи мо аз даст меравад” гуфта буданд Президенти аввалини ватанамон Ислом Каримов.

Албатта, ояндаи мо дар дасти фарзандонамон, бинобар ин чӣ тарз камол ёфтани онҳо, ҳиссаи арзандаи худро барои равнақи Ватани хеш зам карданашон аз ҳозир кӯшиш бояд кунем. Фурсатро ғанимат донем ва онро аз даст бояд надиҳем.
Барои таълиму тарбияи фарзандон нафақат муассисаҳои таълимӣ , балки оилаю маҳалла ҳам алоқадор аст. Ба нақли “Ба як бача ҳафт маҳалла саробон аст” амал карда, инкишоф бояд дод. Дар кӯчаю тӯю маъракаҳо ҳам бояд бо эътибор бошем. Ҳар як кори бачаро низ назорат кунем. Бо таъбири бузургон гӯем, “Дар тарбияи фарзанд сустӣ ҷоиз нест”, зеро ҳар дақиқа тарбия шояд амал кунад.
Барои таълиму тарбияи фарзандон аз тарафи идораҳои болоӣ қарорҳои муфид ҷорӣ карда шудааст. Ба ин мисол шуда метавонад “Қоидаҳои одобу ахлоқи хонанда ва муаллим дар мактабҳои таълими умумӣ”, Консепсияи “Оила, маҳалла ва муассисаҳои таълимӣ”, ки самаранок истифода мешавад ва аҳамияти басо калон дорад.
Мақсади асосии қарорҳои дар боло зикршуда фарзандонро дар руҳияи садоқат ба ватан ва дӯстдории он, инсони комил, авлоди баркамол инсондӯсту меҳнатқаринӣ тарбия намудан барои иштирокчиёни таълиму тарбия барномаи асосӣ мебошад.
Дар консепсияи мазкур ба оила эътибори алоҳида дода шудааст. Илова бар ин барои ба амал ҷорӣ кунонидани консепсия баъзе вазифаҳои оиларо дар зер меорам:

• 
  Дар оила муҳити соғломро барпо кардан, барои фарзандон падару модар аз ҳар ҷиҳат намунаи ибрат бошанд.
  
• 
  Тарбияи ҳуқуқӣ додан дар оила ва ба он қатъиян амал намудан.
  
• 
  Ба фарзандон додани дониши чуқури дунёвӣ, ки барои шахси бомаърифату бо маданият шуда ба камол расидани онон зарур аст.
  
• 
  Барои мустақил фикрронӣ роҳ додан, тарбия намудан дар руҳияи ватандӯстӣ, инсонпарварӣ ва садоқат ба истиқлол.
  
• 
  Вақти холигии бачаро бо таълиму тарбияи иловагӣ банд кардан.
  
• 
  Барои ривоҷ додани истеъдоди фарзанд бефарқ нашудан, барои ин шароитҳоро фароҳам кардан.
  
• 
  Худи падару модарон ҳар доим савияи дониши педагогӣ ва психологии худашонро зиёд кунанд.
  
• 
  Дар назди оила, маҳалла ва мактаб бо ҳамаи ҳаракатҳои фарзандон ҷавобгар бошанд.
  

Аз қадимулайём халқҳои шарқ барои тарбияи фарзанд эътибори калон медоданд. Онҳо асосан ба таълимотҳои диниву дунёвӣ такя мекарданд. Сардори оила падари бузургвор аз панду ҳикматҳои бузургонистифода мебурд.Бинобар ин дар оила оид ба мавзӯъҳои таълиму тарбия, одобу ахлоқ мутолиаи китобу журналҳо, ҳикматҳое, ки дар онҳо оварда шудаанд, истифода мебурданд. Чунки дар онҳо оила, тарзи зист, муаммоҳои оилавӣ ба тафсил ҳаллу фасл мегардиданд. Падару модар дар асоси ҳамин панду ҳикматҳо фарзандонашонро тарбия мекарданд.
Дар айни замон дар баъзе фарзандон одобу ахлоқ, маданияти сару либоспӯшӣ, таъсири салбии ҷараёнҳои глобалӣ ва монанди инҳо камбудиҳое, ки гӯё наонқадар муҳим ба назар мерасанд. Оре, айнан ба падару модари ҳамон фарзанд назар афканем, хулқу атворашон, фикррониҳояшон, суханрониҳояшон, маданияти сару либоспӯшиҳояшон ба фарзанди худ намунаи ибрат нестанд. Зеро аввалин тарбияро фарзанд дар хона аз падару модари худ мегирад. Мо ба ин кор ҳама вақт бояд тайёр бошем.
Оила муқаддас аст. Аҷдодони бузургамон оиларо ҳамин хел таъриф кардаанд. Дар оила сулҳу осойиштагӣ барқарор бошад, фарзандон ба камоли одоб тарбия мегиранд. Ин аввало ба шахсони калони оила дахл дорад. Фарзандон ҳам ба гапҳои падару модар гӯш кунанду гуфтаҳояшонро иҷро кунанд, мувофиқи мақсад мешуд.
Оила сиҳатманд бошад, ҷамъият мустаҳкам мешавад, ҷамъият мустаҳкам бошад, мамлакат барқарор хоҳад шуд.

Омӯзгорони мактаби рақами 4

Маҳмудов Хушрух
Шамсиддинов Анвар

“Келажак бугундан бошланади. Бугун таълим-тарбия ишларига эътибор қаратмасак, келажакни қўлдан бой берган бўламиз.” Деган эди мамлакатимизнинг биринчи Президенти И.Каримов.

Албатта, келажагимиз ёшлар қўлида. Шунинг учун фурсатни ғанимат билиб, уларнинг қанақа камол топаётганликлари, Ватан равнақи йўлида ўзининг шахсий ҳиссасини қўшишиши учун ҳозирданоқ ҳаракат қилишимиз лозим.
Фарзандларимизнинг таълим-тарбияси учун нафақат таълим муассаса, балки оила ва маҳалла ҳам ҳамжиҳатликда ишлаши талаб этилади. “Бир болага етти маҳалла ҳам ота ва ҳам она” деганлари бежиз эмас. Кўча-кўйда, тўй ва маъракаларда ҳам эътиборли бўлишимиз лозим. Буюк сиймолар таъбири билан айтганда “Таълим ва тарбияда танаффус бўлмайди”. Тарбия ҳар дақиқа амал қилмоғи лозим.
Фарзандларимизнинг таълим-тарбияси учун юқори идора ва ташкилотлардан муҳим қарорлар жорий этилган. Бунга мисол сифатида “Умумтаълим мактабларида ўқитувчи ва ўқувчиларнинг одоб-ахлоқ қоидалари”, “Оила, маҳалла ва таълим муассасаси консепцияси” ва бошқаларни олишимиз мумкин.
Юқоридаги қарорларнинг мақсад ва вазифалари фарзандларимизни инсонпарвар ва меҳнатсевар, комил инсон, баркамол авлод, ватанга садоқат руҳида тарбиялашкаби хислатларни руёбга чиқариш.
“Оила, маҳалла ва таълим муассасаси консепцияси”да оила учун алоҳида эътибор қаратилган. Унда фарзанд тарбияси учун оиланинг айрим вазифалари қўйидаги белгилаб берилган:

• 
  Оилада соғлом муҳитни яратиш, фарзанд учун ота-она ибрат-намуна бўлиши;
  
• 
  Ҳуқуқий тарбия бериш ва унга қатъий амал қилиш;
  
• 
  Фарзандлар маърифтли ва маданиятли бўлиб топишлари учун чуқур дунёвий билимларни бериш;
  
• 
  Мустақил фикрлашга ўргатиш;
  
• 
  Боланинг бўш вақтларини қўшимча машғулотлар билан тўлдириш;
  
• 
  Боланинг истеъдодини ривожлантиришга бефарқ бўлмаслик ва шароитлар яратиб бериш;
  
• 
  Ота-оналар ўзларининг педагогик ва психологик билим савияларини оширишлари;
  
• 
  Ота-оналар оила,маҳалла ва таълим муассасаси олдида фарзандларининг ҳатти-ҳаракатлари учун жавобгар бўлишлари;
  

Қадимдан Шарқ халқлари фарзандлар тарбияси учун катта эътибор қаратганлар.Фарзанд тарбиясида улар асосан диний ва дунёвий таълимотлардан фойдаланганлар. Оиланинг боши оила даврасида ўтирганларида таълим-тарбия хусусида, одоб-ахлоқ борасида китоб ва журналлар, газеталарни мутолаа қилиб панд-насиҳат қилар эдилар.
Бугунги кунда айрим оилалар фарзандларида одоб-ахлоқ, юриш-туриш, нутқ маданияти, кийиниш маданияти, глобал тармоқнинг салбий ақибатлари каби камчиликларни кўришимиз мумкин. Айнан ўша боланинг ота-онасига назар ташласангиз, хулқ-атворлари, одоб-ахлоқи, юриш-туриши, нутқ маданияти, кийиниш маданияти фарзанди учун намуна эмасдек. Чунки биринчи тарбияни бола уйида, оиласида ўзининг ота-онасидан олади. Биз бундай ишлар учун ҳар доим ҳушёр ва тайёр бўлишимиз лозим.
Оила муқаддас. Аждодларимиз оилани шундай таъриф этганлар. Оиланинг осойишталиги фарзандлар тарбияси учун муҳим аҳамият касб этади. Бу биринчи навбатда оиланинг бошига тааллуқли.
Оила мустаҳкам бўлса, жамият мустаҳкам бўлади, жамият мустаҳкам бўлса, мамлакат барқарор бўлар.
Сўх тумани 4-умумтаълим мактаби
ўқитувчилари
Хушрух Маҳмудов. Шамсиддинов Анвар