Auditoriyadagio‘quvyuklamasi, soatlarda
|
Mustakilish
|
Jami
|
Nazariymashg‘ulot
|
Amaliymashg‘ulot
|
Laboratoriyaishlari
|
Seminarlar
|
Kursishi
|
1
|
2
|
3
|
4
|
5
|
6
|
7
|
8
|
9
|
1.
|
Kirish. Insonxaetidaovqatlanishningaxamiyati
|
2
|
2
|
|
|
|
|
|
2.
|
Oziq-ovqatmoddalarivaularniaxamiyati.
|
2
|
2
|
|
|
|
|
|
3.
|
Oqsillar, YOg‘lar, Ulevodlar.
|
4
|
2
|
2
|
|
|
|
|
4.
|
Oziq-ovqatmoddalarivaularniaxamiyati. Darmondorilar, mineralmoddalar,suv.
|
2
|
2
|
|
|
|
|
|
5.
|
Ovqathazmqilishvaovqatniuzlashtirish
|
2
|
|
2
|
|
|
|
|
6.
|
Moddalaralmashuvi
|
2
|
|
2
|
|
|
|
|
7.
|
Ovqatningoziqaviyqiymati
|
2
|
|
2
|
|
|
|
|
8.
|
Insonnimeeriyto‘g‘riovqatlanishi
|
2
|
2
|
|
|
|
|
|
9.
|
Bolalarvausmirlarningovqatlanishidagieshvazilatlarivanormalari
|
2
|
2
|
|
|
|
|
|
10.
|
Davolashvadavolashprofilaktikasiovqatlanishi
|
2
|
|
2
|
|
|
|
|
11.
|
Davolashdasturxonidatafsifnoma
|
2
|
2
|
|
|
|
|
|
12.
|
Oziq-ovqatinfeksiyasikasalliklari
|
2
|
2
|
|
|
|
|
|
13.
|
Ovqatdanbo‘ladiganzaharlanishlar
|
2
|
2
|
|
|
|
|
|
14.
|
Ovqatdanzaharlanishvaparazitlar
|
2
|
|
2
|
|
|
|
|
15.
|
Oziq-ovqatmahsulotlarningozkaviykimmatligi
|
2
|
|
2
|
|
|
|
|
16.
|
Oziq-ovqatkushimchalari
|
2
|
|
2
|
|
|
|
|
17.
|
Issiqlikishlovtasiridaoziq-ovqatmahsulotlariningoziqaviykimmaningo‘zgarishi
|
2
|
|
2
|
|
|
|
|
18.
|
Ovqat-toksikvabiologikfaolmoddalariningmanbaidir
|
2
|
|
2
|
|
|
|
|
19
|
Zamonaviyinsonniovqatlanishi
|
2
|
|
2
|
|
|
|
|
|
Jami
|
40
|
18
|
22
|
|
|
|
|
Eslatma: Mustaqilishlarmavzusiniishchio‘quvrejadafano‘qituvchisikafedramudiribilankelishilganholdabelgilaydivasemestrbo‘yichataqsimlaydi
IV. Mustaqilishmavzulari
I.Bajarilishishartbo‘lganmustaqilishlar:
1.1. O‘quvloyihasi – “Ovqatdanbo‘ladiganzaxarlanishlarnioldiniolishtadbirlari” (tarqatmabukletvaPower Pointslaydlartaqdimotiniko‘rinishida)
1.2. Keys-stadi - “Zamonaviyinsonningovqatlanishinitashkiletish”
II. Erkintanlanadiganmustaqilishmavzulari:
1.Insonxaetidaovqatlanishningaxamiyati.
2. Oziq-ovqatmoddalarivaularniaxamiyati.
3. Oqsillartuzilishivaovqatlanishdagiahamiyati.
4. YOg‘lartuzilishivaovqatlanishdagiahamiyati.
5.Ulevodlartuzilishivaovqatlanishdagiahamiyati.
6.Vitaminlartuzilishivaovqatlanishdagiahamiyati.
7. Mineralmoddalarturlarivaovqatlanishdagiahamiyati.
8. Suvvasuvninginsonorganizmiuchunahamiyati.
9. Ovqathazmqilishvaovqatniuzlashtirish.
10.Moddalaralmashuvi.
11.Ovqatningoziqaviyqiymati.
12.Insonnimeeriyto‘g‘riovqatlanishqoidalari.
13.Bolalarvausmirlarningovqatlanishidagieshvazilatlarivanormalari.
14.Davolashvadavolashprofilaktikasiovqatlanishi.
15.Davolashdasturxonidatafsifnoma.
16.Oziq-ovqatinfeksiyasikasalliklari.
17. Ovqatdanbo‘ladiganzaharlanishlar.
18. Ovqatdanzaharlanishvaparazitlar.
19. Oziq-ovqatmahsulotlarningozkaviykimmatligi.
20.Oziq-ovqatkushimchalari.
21.Issiqlikishlovtasiridaoziq-ovqatmahsulotlariningoziqaviykimmaningo‘zgarishi.
22. Ovqat-toksikvabiologikfaolmoddalariningmanbaidir.
23. Zamonaviyinsonniovqatlanishi.
Eslatma: erkintanlanadiganmustaqilishlarma’lumotlarto‘plamiko‘rinishidabajarilibtopshiriladivanatijasifanbo‘yichaqo‘yiladiganyakuniybahogabevositata’sirqiladi.
VI.Asosiyadabiyotlar
Z.P. Matyuxina. “OsnovыFiziologiipitaniya, gigienaisanitariya” Moskva, 13.06.2000, Izdatelstva “ProfObrIzdat”
X. Hoshimov, J. Hoshimova. “Mikrobiologiya, ovqatlanishfiziologiyasivasanitariyasi”, Toshkent, 2003, AbuAliibnSinonomidaginashriyot.
IsomiddinErbo’tayev. “Umumiyovqatlanish, sanitariyavagigiena”,Toshkent – 2005 “Bilim” nashriyoti.
L.Qudratov, T. G’aniev. “MehnatMuhofazasi” Toshkent – 2002, “O’zinkomsentr” nashriyoti.
V.I. Makolkin, S.I. Ovcharenko, N.N. Semenkov, Moskva “Meditsina” – 1992.
O.Musulmonova,“Oilama’naviyati – milliyg’urur”,Toshkent “O’qituvchi”– 2000
I. Erbo’tayev. “Umumiyovqatlanishvaxizmatmadaniyati”,Toshkent-2003 “ A. Qodiriynomidagixalqmerosinashriyoti”
Me’yoriyovqatlanishinsontabiatiningetukrivojlanishibilanbog‘liqbo‘lib, ufiziologiyaningfansifatidashakllanishigasababbo‘lgan. Odamorganizminingtuzilishivafaoliyatiniyaxshibilmayturib, ularniovqatlantiribbo‘lmaydi. SHutufayli, fiziologiyavatibbiyotbir-biribilanchambarchasbog‘liq. Xastalikalomatlariniyaxshitushunish, kasalliknianiqlashvadavolash, uningoldiniolishuchunovqatlanishfiziologiyasiniyaxshio‘rganishkerak.
IbnSinotashqimuhitodamorganizmigakuchlita’sirko‘rsatishimumkinligigakattaahamiyatbergan. Faqatbirfasldanikkinchifaslgao‘tishemas, balkikunningtungaulanishihamorganizmdao‘zgarishlarkeltiribchiqaradi, degan.
KeyingiyillardaRespublikamizdamustakilliknimustaxkamlash, ta’limnirivojlantirishborasidajudako‘pishlarqilinmokda. BungaO‘zbekistonRespublikasining "Ta’limto‘g‘risida"giqonuni,Kadrlartayyorlashmilliydasturi, VazirlarMaxkamasining 1998-yil 13-maydaqabulqilingan "O‘zbekistonRespublikasidaumumiyo‘rtata’limto‘g‘risida"giNizomi, "O‘zbekistonRespublikasidao‘rtamaxsus, kasb-xunarta’liminitashkiletishchora-tadbirlarito‘g‘risida"giqarori, O‘zbekistonRespublikasiOliyMajlisining 1997-yil 29-avgustdagiqaroribilantasdiklangan.
Xalqvadavlatningo‘zigaxosmentalitetinihisobgaolganholdaO‘zbekistontanlabolgano‘zrivojlanishmodelishungaolibkeladiki, ijtimoiy-siyosiy, iqtisodiyvama’naviyhayotningtaraqqiyetganmamlakatlardaumume’tirofetilgantamoyillarihamdame’yorlarihukmronvamukarrarxususiyatkasbetib, ularmamlakatimizningnafakathozirgiholatini, balkiuningtaraqqiyotinibelgilaydi.
Zamonaviyiqtisodiyot, fan, texnikavatexnologiyalarnirivojlantirishasosidakadrlartayyorlashningtakomillashgantiziminiyaratishmamlakatnitaraqqiyettirishningengmuximshartihisoblanadi. Tizimningamalqilishikadrlarningistiqbolgamo‘ljallanganvazifalarnihisobgaolishvahaletishqobiliyatiga, yuksakumumiyvakasbiymadaniyatgaijodiyvaijtimoiyfaolikka, ijtimoiy-siyosiyhayotdamustaqilravishdayo‘nalisholabilishmahoratigaegabo‘lganyangiavlodnishakllantirishnita’minlaydi.YUrtboshimiztomonidanilmiyasoslabberilganta’lim-tarbiyamodeliniamaliyotgatatbiqetisho‘quvjarayoninitexnologiyalashtirishbilanuzviybog‘likdir. SHundankelibchiqibKadrlartayyorlashMilliydasturida "O‘quvtarbiyaviyjarayonniilg‘orpedagogiktexnologiyalarta’minlash" uning 2- va 3- bosqichlaridabajariladiganmuhimvazifalardanbirisifatidabelgilandi.KadrlartayyorlashMilliydasturiningikkinchibosqichita’limjarayonidagisifatko‘rsatkichlariniyaxshilash, ya’nijahonandozalarigamos, raqobatbardosh, yuqorisaviyagaegabo‘lganmutaxassislartayyorlashdir. Ushbumurakkabmuammolarningechiminitopib, ularniamaldakengqo‘llasholiyta’limtizimixodimioldigajudakattavazifalarniqo‘yadi. Bundaaniqvazifalarsifatidabevositao‘quvjarayoniniyaxshilash, o‘quvdasturlariniyanadatakomillashtirish, o‘qitishningzamonaviypedagogiktexnologiyalariniamalgajoriyqilish, texnikvositalardankengfoydalanishvashuasosdamasofadano‘qitishnikengjoriyqilishbelgilabberiladi.
Mamlakatimizdagita’limyo‘nalishlaridao‘qitishtexnologiyalar, engavvalo, insonparvarliktamoyiligaasoslangandir. Falsafa, huquq, pedagogikavapsixologiyadae’tirofetilganidek, buyo‘nalishningasosiyfarqlitomonishundaki, bundadiqqat-e’tibortalabaningshaxsigaqaratiladi. CHunkitalababo‘lajakmutaxassis, u - shaxs. SHuninguchunta’limjarayonidano‘qitishtexnologiyalaritalabaningo‘zigaxosshaxsiyxususiyatlarinihisobgaolganholda,mustaqil, faolbilishfaoliyatinitashkiletishgaqaratilgandir. YUqoridagilardankelibchiqqanholda, "Ovqatlanishfiziologiyasiasoslari" o‘quvfanibo‘yichata’limtexnologiyalariniloyihalashtirishdaquyidagiasosiymajmuaviyyondashuvlarniko‘rsatibberamiz:
- SHaxsgayo‘naltirilganta’lim. Buta’limo‘zmohiyatigako‘rata’limjarayoniningbarchaishtirokchilarinito‘laqonlirivojlanishlariniko‘zdatutadi. Buesata’limniloyihalashtirilayotganda, albatta, ma’lumbirta’limoluvchiningshaxsiniemas, avvalo, kelgusidagimutaxassislikfaoliyatibilanbog‘liqo‘kishmaksadlaridankelibchiqqanholdayondashishninazardatutadi.
- Tizimliyondashuv. Ta’limtexnologiyasitizimningbarchabelgilarinio‘zidamujassametmog‘ilozim: jarayonningmantiqiyligi, uningbarchabo‘g‘inlarinio‘zarobog‘liqligi, yaxlitligi.
- Faoliyatgayo’naltirilganyondashuv. SHaxsningjarayonlisifatlarinishakllantirish, ta’limoluvchiningfaoliyatinifaollashtirishvatezlashtirish, o‘quvjarayonidauningbarchaqobiliyativaimkoniyatlari,tashabbuskorliginiochishgayo‘naltirilganta’limniifodalaydi.
- Dialogikyondashuv. Buyondashuvo‘quvjarayoniishtirokchilariningpsixologikbirligivao‘zaromunosabatlariniyaratishzaruriyatinibildiradi. Uningnatijasidashaxsningo‘z-o‘zinifaollashtirishivao‘z-o‘ziniko‘rsataolishikabiijodiyfaoliyatikuchayadi.
- Hamkorlikdagita’limnitashkiletish.Ta’limberuvchivata’limoluvchio‘rtasidademokratik, tenglik, hamkorlikkabio‘zarosub’ektivmunosabatlarga, faoliyatmaqsadivamazmunningbirgalikdashakllantirishvaerishilgannatijalarnibaholashgae’tiborniqaratishzarurliginibildiradi.
- Muammolita’lim. Ta’limmazmuninimuammolitarzdataqdimqilishasosidata’limoluvchiningo‘zarofaoliyatinitashkiletishusullaridanbiridir. Bujarayonilmiybilimlarniob’ektivqarama-qarshiligivaunihaletishusullarinianiqlash, dialektiktafakkurnivaularniamaliyfaoliyatdaijodiyqo‘llashnishakllantirishnita’minlaydi.
- Axborotnitakdimqilishningzamonaviyvositalarivausullariniko‘llash. Buyangikompyutervaaxborottexnologiyalarinio‘quvjarayonidaqo‘llashdir.
Berilgankonseptualqoidalargaasosan, "Ovqatlanishfiziologiyasiasoslari" faniningmaqsadi, tuzilishi, o‘quvma’lumotiningmazmunivahajmidankelibchiqqanholda, berilgansharoitdavao‘quvrejasidabelgilanganvaqtda, fanbo‘yichadavlatta’limstandartlaridaerishishnita’minlaydigankommunikatsiya, ma’lumot, boshqarishvao‘qitishninguslublarihamdavositalariyaxlitlikdatanlabolindi.
- O‘qitishuslublarivatexnikalari.Ma’ruza (kirish, mavzuiy, ma’lumotli, ko‘rgazmali (vizuallashgan), aniqvaziyatlarniechish), munozara, muammoliuslub, pinbord, aqliyxujum, tezkor-so‘rov, savol-javob, amaliyishlashusullari.
- O‘qitishnitashkiletishshakllari:dialog, polilog, muloqot, hamkorlikvao‘zaroo‘qitishgaasoslanganfrontal, jamoaviyvaguruhlardao‘qitish.
- O‘qitishvositalari: o‘qitishningan’anaviyvositalari (darslik, o‘quvqo‘llanmasivama’ruzamatni) bilanbirqatordachizmaliorganayzerlar, kompyutervaaxborottexnologiyalari.
- Kommunikatsiyausullari: talabalarbilantezkor, qaytaraloqagaasoslanganbevositao‘zaromunosabatlar.
- Qaytaraloqalarning (ma’lumotning) usulvavositalari:Joriyoraliqvayakuniynazoratnatijalarinitahlilqilishgaasoslangankuzatish, tezkor-so‘rov, o‘qitishdiagnostikasi.
- Boshqarishusullarivavositalari: o‘quvmashg‘ulotiningbosqichlari, belgilanganmaksadgaerishishdata’limberuvchivata’limoluvchiningfaoliyati, nafakatauditoriyaishini, balkimustaqilvaauditoriyadantashqariishlarnazoratini (joriy, oraliq, yakuniy) belgilabberuvchio‘quvmashg‘ulotlarinitexnologikxaritako‘rinishidarejalashtirish.
- Monitoringvabaholash:o‘quvmashg‘ulotjarayonida (o‘quvvazifalarivatestlarnibajarganiuchunbaholash, ta’limoluvchiningharbiro‘quvmashg‘ulotidagio‘quvfaoliyatinireytingbaxolash), hambutunkursdavomida (xarbirta’limoluvchiningreytingbahosigaasosanjoriy, oraliqvayakuniynatijalari) ta’limnatijalarinirejalitarzdakuzatibborish.
«Tasdiqlayman»
O‘quv uslubiy bo‘lim bosligi
__________Ustaboboeva X.A.
«_________» 2021 y
Do'stlaringiz bilan baham: |