Ovqatlanish


Pestitsidlar (zaharli ximikatlar)



Download 1,07 Mb.
bet91/100
Sana22.08.2021
Hajmi1,07 Mb.
#154056
1   ...   87   88   89   90   91   92   93   94   ...   100
Bog'liq
Ovqatlanish gigiyenasi (1)

Pestitsidlar (zaharli ximikatlar)

Zaharli xirnikatlar qishloq xo’jaligida oziq-ovqat ekinlarini bego-na o’tlardan, zararkunandalardan va kasalliklardan himoya qilish hamda o’sishini tezlashtirish maqsadida qo’llaniladigan sintetik va kimyoviy moddalardir. Pestitsidlar o’z tabiatiga va kimyoviy tuzili-shiga ko’ra: a) organik (fosfororganik, xlororganik, simoborganik va boshqalar); b) anorganik (mis, rux, qo’rg’oshin va shu kabilarni saqlaydigan preparatlar); d) o’simliklar (anabazin, piretrum) kabi Pestitsidlarga bo’linadi.

Qishloq xo’jaligida ishlatiladigan hamma pestitsidlar o’z vazifasi-ga ko’ra quyidagi guruhlarga bo’linadi: gerbitsidlar - begona o’tlarga

91

qarshi, fungitsidlar - zamburug’larga qarshi, defoliantlar — barglar-ni to’kish uchun, deflorantlar - o’simlik guli va tugunchasini to’kish uchun, insektitsidlar — hasharotlarni o’ldirish uchun, akaratsidlar kanalami o’ldirish uchun ishlatiladi. Qishloq xo’jaligida ishlatiladi-gan pestitsidlar ichida quyidagi «xavfli uch belgi» xossasiga ega bo’l-ganlari inson uchun ayniqsa xatarlidir.

1. Tashqi muhitda o’zining zaharlilik xossalarini yo’qotmasligi.

2. Kumulativ, ya'ni turli organ va to’qimalarda asta-sekinlik bi-lan surunkali to’planib borishi.

3. Sut orqali o’tishi.

Qishloq xo’jaligida oziq-ovqat ekinlariga zaharli ximikatlar bilan ishlov berishda aholi salomatligiga zararli ta'sir ko'rsatishiriing oldini olish maqsadida xirnikatlar miqdorini kamaytirish, isWatilishini chek-lash, oziq-ovqat mahsulotlarida qoldiq miqdorini nazorat qilish DSENM xodimlariga katta mas'uliyat yuklaydi. Bunda ular me'yoriy hujjatlarga tayanib, qishloq xo’jaligi ekinlariga zaharli ximikatlar bi-lan ishlov berish qoidalariga rioya qnirhshini laboratoriya tekshiruv-lari o’tkazish yo’li bilan nazorat qilib boradilar. Sanitariya me'yor-larini buzgan shaxslarga nisbatan 309-hisobot formasi bo’yicha ba-yonnoma tuzilib, bu shaxslar ma'muriy va jinoiy javobgarlikka torti-ladi. DSENM xodimlariga — sanitariya shifokorlari va sanitariya shi-fokori assistentlariga oziq-ovqat mahsulotlarida pestitsidlar ruxsat etilgan konsentratsiyadan yuqori bo’lganda ulardan foydalanish masalasini hal qilishlariga to’g’ri keladi. Bunday oziq-ovqat mah-sulotlarini realizatsiya qmshning quyidagi yo’llari tavsiya qilinadi:

  1. g’alla va donli mahsulotlarda DDT bo’lganida uni urug’lik yoki texnik ehtiyojlar uchun ishlatish;

  2. fumigantlar ko’proq miqdorda bo’lganda ularni uzoq muddat degazatsiya qilish va qoldiq miqdorini aniqlash;




  1. g’allada simob organik preparatlari bo’lganda ishlatishga yo’l qo’ymaslik;

  2. meva va danakli mevalar, rezavor mevalarni filtratsiya qilin-gandan keyingina vino va sharbatlar tayyorlash uchun ishlatishga rux-sat berish;

  3. fosfor organik birikmalar tutadigan mevalar bo’lsa, ularni ikki haftagacha saqlab qo’yish, shu muddat ichida mahsulotlar buzilgu-dek bo’lsa, ularni jem va murabboga qayta ishlash;

  4. tarkibida pestitsidlar ruxsat etsa bo’ladigan konsentratsiyadan ko’p bo’lgan kartoshkani kraxmalga aylantirish yoki urug’lik sifatida ishlatish;

92

h) DDT saqlagan sutni ruxsat etilgan konsentratsiyadan sal oshsa tvorogga aylantirish;

i) xlor organik pestitsidlari ruxsat etilgan konsentratsiyadan ko’p-roq bo’lgan sutning yuzini va chuchuk sariyog’ini qandolat mahsu-lotlariga ishlatish;

j) xlor organik pestitsidlar saqlagan go’shtning bir qismini qayta ishlab, kolbasa mahsulotlariga qo’shish, tuxumlarni esa qandolat korxonalarida ishlatish.

Pestitsidlar ta'siriga uchragan oziq-ovqat mahsulotlarining sani-tariya ekspertizasi uch bosqichda o’tkaziladi:

1) o’simliklar va hayvonlarga pestitsidlar bilan ishlov berishning muddati va usullarini, pestitsidlarni saqlash muddati va sharoitlariga oid maTumotlarni to’plash va uni amaldagi sanitariya qoidalari bi-lan taqqoslash;

2) mahsulotlarni yaxshilab ko’zdan kechirish va organoleptik xos-salarini aniqlash;

3) laboratoriyada mahsulotlar pishgan vaqtda tekshiriladi, bunda mahsulot namunalariga tegishli ma'lumotlar: zaharli ximikatlar turi, ishlov berish muddati va usullari, preparat konsentratsiyasiga doir malumotlar bo’lishi kerak.

Quyidagilar laboratoriya tekshiruvidan o’tkazilishi shart:

1) zaharli xirnikatlarning qo’llanilishi bo’yicha yo’riqnoma va qoidalarga zid ishlov berilgan mahsulotlar;

2) noma'lum ximikatlar bilan ishlov berilgan mahsulotlar;

3) yuzasida zaharli ximikatlar yuqi bo’lgan mevalar;

4) kuchsiz begona hid aniqlangan oziq-ovqat mahsulotlari.

Yuqoridagi malumotlarga asoslangan holda sanitariya eksperti-zasidan o’tkazilgan, organoleptik xossalari o’zgarmagan, zaharli ximikatlar miqdori yo’l qo’ysa bo’ladigan darajadan oshmagan mah-sulotlarni ovqatga ishlatishga ruxsat beriladi. Simoborganik ximikat-lardan ifloslangan mahsulotlarni ovqatga ishlatishga ruxsat berilmay-di. Ammo bu mahsulotlarda zaharli ximikat miqdori yo’l qo’ysa bo’ladigan darajadan oshmasa, masalan daryo balig’ida 0,2 mg/kg gacha, undan tayyorlangan konservada 0,3 mg/kg gacha, dengiz balig’ida va undan tayyorlangan konservada 0,5 mg/kg gacha bo’l-ganda ovqatga ishlatishga ruxsat beriladi. Laboratoriyada pestitsid-larning qoldiq miqdorini aniqlash uchun oziq-ovqat mahsulotlari ekspertizadan o’tkaziladi. Sanitariya shifokori va assistenti zaharli ximikatlarni laboratoriyada qay tariqa tekshirilishini yaxshi bilishi kerak. Mahsulotlardan namunalar olib jo’natishning sanitariya-gigi-yena qoidalari buziUshlarini aniqlanganda dalolatnoma va bavonno-

malar tuziladi. Sanitariya shifokori assistenti laboratoriyaga keltiril-gan oziq-ovqat mahsulorlaridagi zaharli ximikatlarning qoldiq miq-dorini aniqlashni bihshi lozim.

Amaliy mashg’ulotlarda sanitariya shifokori assistenti quyidagi topshiriqlarni bajara bilishi kerak:


Download 1,07 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   87   88   89   90   91   92   93   94   ...   100




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish