Оvqat hazm qilish, endokrin va moddalar almashinuvi hamda siydik

Klinik manzarasi. Sifatsiz ovqat iste'mol qilgandan 3-4 soat o’tgach to’satdan boshlanadi. Umumiy holsizlik, ishtahaning yo’qolishi, qorinda og'riq kuzatiladi, bunga ich ketishi qo’shiladi. Ich ketish kuniga 3 martadan 10-20 martagacha bo'lishi mumkin. Najas ko'p miqdorda va ko'pikli, nordon hidga ega bo'ladi. Ko'pincha qorinda quldirash, ko’ngil aynishi, qusish, kekirish, chanqash kuzatiladi. Ko'zdan kechirishda teri qoplamlari oqargan, tili quruq, oqimtir parda bilan qoplangan, qorin dam bo’lgan, palpatsiya qilinganda og’riydi, arterial bosimi pasaygan, puls tezlashgan bo'ladi. Vaqtida davo qilinsa, bemor tez tuzalib ketadi. ayrim hollarda surunkali turga o’tib ketishi mumkin.
Davosi. O'tkir enteritda o’rinda yotish rejimi, tuz surgi (magniy sulfat bir qabul 20-25 g dan), mo’l suyuqlik (iliq choy), qoringa issiq qilish, tozalash klizmasi tayinlanadi.Dori moddalaridan sulgin (0.5 gdan kuniga 4-6 marta), enteroseptol va boshqalar buyuriladi.
Kolit- yo’g’on ichak shilliq pardasining yallig’lanishi, kolitning sababchisi infeksiya (dizentcriya). parazitar kasalliklar (lyamblioz, gelmintoz), haddan tashqari ta'sirlovchi va noto'g'ri tayyorlangan ovqat iste'mol qilish hisoblanadi. Kolit rivojlanishida qorin bo’shlig’ining boshqa organlaridagi yallig'lanish prosesslari: surunkali xolesistit, gastrit, enterit va allergik omillar muhim ahamiyatga ega.Kolit kechishiga ko’ra o'tkir va surunkali bo’ladi.
Klinik manzarasi. O'tkir kolitning xarakterli simptomlari qorinning pastki qismida og'riq bo'lishi, tez-tez ich buzilib turishi, tana haroratining ko’tarilishi, tenezmalar (defekasiya og'riqli, soxta, qisqa bo'lishi) hisoblanadi. Ich kelishi kuniga 20 marta va undan ortiq takrorlanadi. Kuchanishlar bezovta qiladi. Axlat har xil konsistensiyali - qattiq, suyuq, shilimshiq va qon aralash bo'ladi. Unda ko'p miqdorda leykosit va epiteliylar topiladi.
Davosi. Ichakda muayyan patologik mikroflora topilganda (dizenteriya qo’g'atuvchilari) maxsus davo olib boriladi. Ovqat to’la qimmatli, oqsillari yetarli miqdorda, uglevodlari va yog’lari birmuncha chegaralangan, lekin mexanik va kimyoviy jihatdan chegaralaydigan bo'lishi kerak. Kasallikda tetrasiklin yoki levomisitin, shuningdek sulfanilamid preparatlari tayinlanadi.
Xolesistit – o’t pufagining yallig’lanish kasalligi bo'lib, ko'pincha o’t-tosh kasalligi natijasida, ba'zan alohida kasallik sifatida rivojlanadi, Xolesistit gastrit, enterit va kolit kasalliklaridan so’ng rivojlanishi mumkin. Bodomcha bezining surunkali yallig’lanishi, tish kariesi, o'rta quloq yallig'lanishi, gaymorit, adneksidlar kasallik sababchisi hisoblanadi.
Xolesistit o'tkir va surunkali turga bo'linadi.
Klinikasi. Asosiy belgisi og'riq bo'lib u to’satdan paydo bo'lib o’ng qovurg'a ostiga, qorinning yuqori qismiga, kindik atrofiga, yuqoriga va o’ngga tarqaladi. Og'riq o’t- tosh kasalligiga nisbatan birmuncha kuchsiz bo'ladi. Bunda bemorni umumiy ahvoli yomonlashadi. Og'riq bemorga azob beradi. O’ng yonboshiga yotganda og'riq kuchayadi. Ko’ngil aynishi va qusish kuzatiladi, qayt qilganda bemorni ahvoli yengillashmaydi.Kasallik og'ir kechganda bemor titrab qaqshaydi. Harorat 38-40 C gacha ko’tariladi. Yengil kechganda harorat subfebril bo'ladi.