O’UM2020-Biznes rejalashtirish O. A. Amanov O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi qarshi muhandislik iqtisodiyot instituti

Moslashuvchanlik 
Dastlabki 
rejalarni 
o’zgaruvchan 
sharoitlarga 
muvofiqlashtirish quyidagilar asosida amalga oshiriladi: 
a) 
 asosiy 
ko’rsatkichlar 
bo’yicha 
rejaviy 
rezervlarni 
shakllantirish; 
b) 
turli vaziyatlar uchun vaziyatli rejalarni tuzish; 
c) 
muhit  o’zgarishining  xisobini  yuritish  maqsadida  Operativ 
rejalardan foydalanish; 
d) 
alternativ rejalardan foydalanish. 
Yagonalik 
(umumiylik) va 
tizimlilik 
Tizimlilikka 3 asosiy usulda erishiladi: 
1. 
Umumiy  (yagona)  iqtisodiy  maqsadning  mavjudligi  va 
gorizontal  hamda  vertikal  darajalar  bo’yicha  tuzilmaviy 
bo’linmalarning o’z aro aloqasini ta’minlash. 
2. 
Barcha  bo’linma  va  faoliyat  sohalarining  xususiy  rejalari 
o’zaro bo g’liqlikda umumiy rejani tashkil etishi lozim. 
3. 
Qaror  qabul  qilishda  ahamiyatga  ega  bo’lgan  barcha 
omillarni rejaga kiritish. 
Aniqlilik 
1. 
Har  bir  reja  qo’yilgan  maqsadga  erishish  uchun  yetarli 
darajadagi aniqlikda tuzilishi lozim. 
2. 
Operativ  rejalardan  uzoq  muddatli  rejalarga  o’tilishi  bilan 
aniqlilik darajasi pasayib borishi mumkin. 
Ishtirok etish 
1. 
Personalning  rejalashtirish  jarayonidagi  aktiv  ishtiroki  uning 
ishga bo’lgan munosabatini o’zgartiradi. 
2. 
O’zi  uchun  rejalashtirish  psixologik  va  iqtisodiy  jihatdan 
samaraliroq hisoblanadi. 
 
Komplekslilik  tamoyili.  Har  bir  korxona  bo’linmalar  iqtisodiy  faoliyati 
natijalari  texnika  va  texnologiyani  rejalashtirish,  ishlab  chiqarishni  taishkil  etish 
darajasiga, xodimlarni boshqarish,, rag’batlantirish va mehnatga haq to’lash tizimiga, 
mavjud  moddiy,  mehnat  va  moliyaviy  resurslardan  foydalanish,  daromadlilik  va 
to’lov  qobiliyati  ko’rsatkichlari  darajasiga  bog’liqdir.  Sanab  o’tilgan  barcha  omillar 
reja ko’rsatkichlar kom’leks  tizimini tashkil etadi.  Shu sababli,  ulardan birortasidagi 
sifat  va  miqdor  o’zgarishlari  boshqa  iqtisodiy  ko’rsatkichlarning  o’zgarishiga  olib 
keladi. Bundan tashqari ishlab chiqarishdagi har qanday reja qarorni nafaqat iqtisodiy 
natijalarga,  balki  ijtimoiy,  texnik,  tashkiliy  natijalarga  ta’sir  ko’rsatadi.  Shu  sababli 
qabul  qilinayotgan  rejaviy  va  boshqaruv  echimlari  alohida  olingan  ob’ektlarda  ham, 
korxona yakuniy natijalarida ham kompleks tarzda tashkil etilishi lozim. 
 

---