O’UM2020-Biznes rejalashtirish O. A. Amanov O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi qarshi muhandislik iqtisodiyot instituti

Muallif - O.A.Amanov 
 
4.2 – chizma. Normalarni o’rnatish uslublari. 
4.2. Rejalashtirishning umumiy va xususiy, sifat va miqdor ko’rsatkichlari 
 
Biznes  rejalarni  ishlab  chiqish  texnik  iqtisodiy  ko’rsatkichlar  tizimi  hamda 
norma va normativlar asosida amalga oshiriladi. 
Ko’rsatkich – sifat jihatdan belgilangan o’zgaruvchan kattalik bo’lib, unga juda 
ko’p miqdoriy ifodalar kiritiladi. 
Ko’rsatkichlar jarayonlarning mazmun va mohiyatini aks ettiruvchi bir yoki bir 
nechta  belgilardan  va  ularning  miqdor  xarakteristikalarini:  o’lchami,  nisbiy  yoki 
absolyut kattaligini ifodalaydigan asosdan tashkil topadi. 
Asoslar  zaruriy  kattaliklarni  hisoblashda,  belgilar  esa  zaruriy  belgilarni 
aniqlash, ularni tanlash, guruhlashda qo’llaniladi. 
Rejalashtirishda qo’llaniladigan ko’rsatkichlarga quyidagi talablar qo’yiladi:  
­
  ishonchlilik,  ya’ni  ular  aks  ettirayotgan  hodisaning  obyektiv  holatiga 
muvofiq kelishi lozim; 
­
  o’lchov  xususiyatiga  ega  bo’lishi,  ya’ni  ma’lum  bir  o’lchamga  ega  hamda 
aniq bo’lishi; 
­
  yetarli bo’lishi lozim, ya’ni ishlab chiqarish va sotishning muhim tomonlarini 
to’liq yoritishi kerak; 
­
  bir ma’noli bo’lishi, ya’ni turli xilda ifodalanmasligi lozim; 
­
  o’zaro solishtiruvchan bo’lishi lozim; 
­
  moslashuvchan  va  rejalashtirish  obyektining  amal  qilish  sharoitidagi  barcha 
o’zgarishlarni aks ettirish qobiliyatiga ega bo’lishi; 
­
  operativlik – reja tuzuvchiga o’z vaqtida yetib kelishi lozim; 

---