O’tibdo’ Sana 09 «Ona tili» 7-sinflar uchun 6-Sinfda o'tilganlarni takrorlash

c) kirish suhbati, o’quvchilarning og’zaki nutqini o’stirish
II. O’tgan mavzuni so’rash.

4. 
   individual - tarqatma materiallar, kartochka.
   
5. 
   Frontal (guruh bilan ishlash)
   

III. Yangi mavzu: Imlo yuzasidan o’tilganlarni takrorlash
Dars rejasi:

1. 
   Qo’sh undoshlar talaffuzi va imlosi
   
2. 
   Tutuq belgisining ishlatilishi
   
3. 
   Qator undoshlarning talaffuzi va imlosi
   
4. 
   Bo’g’in va uning turlari
   
5. 
   Bo’g’in ko’chirish qoidalari
   
6. 
   Tovushlarning orttirilishi va tushib qolishi.
   

Tarkibida bir xil undoshlar kelga so’zlar qo’sh undoshli so’zlar deyiladi. Masalan: Katta, yetti, yassi, tanaffuz. Ikki, chaqqon kabi qo’sh undosh qismlari aniq talaffuz qilinadi va shunday yoziladi. Million, artilleriya kabi so’zlarda kelgan qo’sh undoshlar bir undoshdek tallaffuz qilinsa ham qo’sh undoshlar yozuvda to’g’ri yoziladi. Gramm, metall kabi so’zlar oxirida kelgan qosh undoshlardan biri talaffuzda tushirib qoldirilsa ham, yozuvda hamisha ifodalanadi. Bunday undoshlar bilan tugagan so’zlarga qo’shimchalar qoshilganda, qo’sh undoshning biri yozilmaydi. Masalan: gramli, metalni. Tutuq belgisi a’lo, ra’no, she’r kabi so’zlarda unlidan keyin kelib, uning cho’ziqroq aytilishini ifodalaydi. San’at, in’om qal’a, qat’iy kabi so’zlarda tutuq belgisi unlidan oldin qo’yiladi va unlini undoshdan ajratib talaffuz etilishini ifodalaydi.Mo’jiza, mo’tadil kabi so’zlarda o’ unlisi cho’ziqroq talaffuz qilinsa ham tutuq belgisi qo’yilmaydi. So’z boshidagi qator undoshlar o’rtasiga yoki oldiga qisqa unli qo’shib talaffuz qilinsa ham bu qisqa unli yozilmaydi. Go’sht, do’st, barg kabi so’z oxirida kelgan qo’sh undoshlardan biri talaffuzda tushib qolda ham yozuvda ifodalanadi. Paxta, nimcha o’simlik so’zlarida ham yonma-yon kelgan ikki undosh bor, lekin bu undoshlar bir bo’g’inda bo’lmaganligi uchun qator kelgan undoshlar hisoblanmaydi.  Bir havo zarbi bilan aytilgan tovush yoki tovushlar birikmasiga bo’g’in deb ataladi. Bo’g’in unli tovushlar asosida hosil bo’ladi. Har bir bo’g’inda bitta unli qatnashadi, shuning uchun so’zda nechta unli bo’lsa, shuncha bo’g’in bo’ladi.