O’tgan va qaytgan oq yorug’likda nyuton xalqalari

Tajribani o’tkazish. 

Dastlab: 

-  n  mis  silindrning  temperaturasini  va  termoelektrik batareyaning  boshlang’ich  

ch i q i sh   k u ch l a n i sh i n I o ’ l ch a n g   va   b u   q i yma t l a r n i   o ’ z  t a 

j r i b a   j u r n a l i n g i zg a yo zi b   o l i n g . 

Shundan so’ng: 

-  Elektr  pechni  ulang  va  temperatura  har  25  °C  ga oshganda.  n  va  U  ning  

qiymatlarini  o’lchang  va  ularni o’z tajriba jurnalingizga yozib oling.  

Temperatura  400  °C  va  500  ° C  or al i g’ i   daraj asi ga er i shganda: 

-  Elektr  pech ni  uzing;  va  temperatura  har  bir  25  °C  ga pasayganda,  n  va  U  

ning  qiymatlarini  o’z  tajriba jurnalingizga yozib boring.   

-    Temperatura    100    °C    bilan    xona    temperaturasi  oralig’igacha    pasayganda,  

elektr  pechdan  temperature datchigini  oling,  xona  temperaturasini  o’lchang  va  

bu qiymatni o’z tajriba jurnalingizga yozib oling. 

-  Termoelektrik  batareyani  qoramtir  karton  bilan ekranlashtiring,  voltmetrni ng  

nol   ko’ rsat i shi ni   tekshi ri ng  va  bu qi ymat ni  o’z t ajri ba j urnal i ngizga 

yozib  ol ing. 

O’lchash namunalari va baholash 

Jadval 1. Qizish va sovushdagi  o’lchangan qiymatlar. 

 

---

 

 

Rasm.3:        U  chiqish  kuchlanishining  T4–  T04funksiyasi  sifatidagi  grafigi. 

Doiralar  qizishdagi,  uchburchaklar  esa  sovushdagi  o’lchanganqiymatlarga  mos 

keladi. 

---

Rasm.   3    da   termoelektrik   batareyani       U    chiqish   kuchlanishining   pechning  

to’rtinchi  darajali  absolyut temperaturasi  T  bilan  to’rtinchi  darajali  absolyut  

xona  temperaturasi    T0    orasidagi    farqning    funksiyasi    sifatidagi  bog’lanishi  

keltirilgan.    Bu    munosabat    Stefan-Bolsman    qonuni    bashorat    qilganidek,  

taxminan    to’g’ri    chiziqqa    yaqin.    Agar,  egrilik    sinchkovlik    bilan    o’rganilsa,  

yaxshi  mos  kelgan  to’g’ri chiziqdan  bir  oz  chetlanishni  kuzatishimiz  mumkin.  

Buning  sababi  quyidagi  effektlarning  natijasidir:    termoelektrik  batareya  bilan  

o’lchashlarga  konveksiya  va  muhitda  nurlanish  yo’qotishlari,  ayniqsa   shisha  

tuynuk    olib    tashlanganda,    ta’sir  qiladi.        Bundan    tashqari    biz    pech  

temperaturasi    ortganda,    termoelektrik    batareya    qiyoslash    punktlarida  

issiqlikning  ortib borishini to’liq bartaraf eta olmaymiz. 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

---

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

---