|
II BOB. BIZNESDA RAQAMLI LOGISTIKA
2.1. Internet tarmog‘ida biznes logistika tushunchasi
Internet-rejimda biznes logistikasi
- bu tadbirkor zavonaviy
kompyuterda, smartfonlarda yoki boshqa avtomatlashtirilgan
kommunikatsiya aloqa vositalarida ma’lumotlar almashish jarayonlarini
va biznes logistikasining birgalikdagi harakatlariga asoslangan
logistikadir.
Internet orqali savdo aloqalarining rivojlanishi logistikaning
yangicha shakllanishiga sezilarli turtki berdi, onlayn va oflayn
biznesning logistika tarkibiy qismlariga o‘zgarishlar kiritdi.
Internet tezkor axborot uzatish vositasi sifatida aralash
mamlakatlar, qit’alar barcha chegaralarni o‘chirib tashladi, barqaror
aloqalarni yo‘q qildi va yangilarining paydo bo‘lishiga olib keldi.
So‘nggi uch-to‘rt yil ichida Internet orqali tuzilgan bitimlar aylanmasi
20 barobardan ko‘proq oshdi. Elektron tijorat sohasida korxonalar
o‘rtasidagi tovar ayirboshlash sezilarli darajada oshdi.
Peshqadam uchun ushbu poygada o‘z joyingizni qanday topish
mumkin? Hamkorlar, mijozlar qayerda? Imkoniyatlardan foydalanish
qay darajada foydali? Shu kabi savollar borgan sari ko‘proq korxona
rahbarlariga tegishli. Zamonaviy biznes voqealariga moslashtirilgan
yangi logistika modellari ularga javob berishga qodir.
Yuqorida keltirilganlardan kelib chiqqan holda Logistika - bu
korxonaga xomashyo va tayyor mahsulotni olib kirish, yetkazib berish,
saqlash va qayta ishlash jarayonida zarur bo‘lgan transport, saqlash va
boshqa aktivlarni rejalashtirish va boshqarish haqidagi fan. Logistika
mos ravishda ta’minot, ishlab chiqarish va marketingga bo‘linadi.
B2Cda virtual logistika.
B2C sohasidagi mahsulotlarni sotishga
yo‘naltirilgan kompaniyalarni raqamli-logistika imkoniyatlaridan
foydalanishning afzalliklarini ko‘rib chiqamiz.
Ko‘pincha, xaridor uyidan, ofisidan, internet-kafesidan, turli xil
internet-do‘konlardan sotib olish to‘g‘risida qaror qabul qiladi. Internet
foydalanuvchilari tobora ko‘proq kerakli mahsulotni qidirishda 6 ta
38
onlayn-do‘konni “kezish” oddiy do‘konlarga qaraganda osonroq degan
fikrga moyil bo‘lmoqdalar. Bugungi kunda elektron pochta, virtual pul
va Internet buyurtmalarni bajarish vaqtini sezilarli darajada kamaytirishi
mumkin. Amaldagi vositalarni tahlil qilishga asoslangan an’anaviy
xarajatlarni boshqarish ko‘pincha mijozlar bilan munosabatlarni
o‘rnatish uchun mablag‘larni tahlil qilishdan qochadi. Bunday sharoitda
tovarlar va xizmatlarni yetkazib beruvchilar - tadbirkorlar o‘zlarining
sa’y-harakatlarini virtual do‘konlar va elektron to‘lov tizimlari orqali
hisob-kitoblar orqali mahsulot sotib olishda qo‘shimcha xizmatlarni
taklif qilish orqali mijozlarning ishonchini saqlashga qaratmoqdalar.
Shu bilan birga, sezilarli afzalliklarga ega (zaxiralarning kamayishi
va saqlash vaqtini, muhokama qilinadigan xodimlar sonini), Internet-
do‘konlar egalari mijozlarga tovarlarni tashish jarayoniga katta e’tibor
berishlari kerak. Shu sababli, marketing Internet-logistikasi hamma
joyda rivojlanmoqda, savdo nuqtalarining geografik joylashuvini
hisobga olgan holda an’anaviy logistika - mijozlarga xizmat ko‘rsatish
logistikasini almashtirmoqda. Endi bu nafaqat tezkor yetkazib berishni,
balki mahsulotni reklama qilishning butun zanjiri ustidan qattiq
nazoratni ham anglatadi.
Ushbu sharoitda kichik tovarlarni pochta yoki kuryerlik xizmatlari
(kitoblar, kompakt-disklar, o‘yinlar, gullar va boshqalar) orqali tezkor
yetkazib berish yoki katta hajmdagi mahsulotlarni yetkazib berish
bo‘yicha xizmatlar (uyali aloqa, Internet, kommunal xizmatlar, sun’iy
yo‘ldosh televideniyesi) uchun to‘lovlarni jadal rivojlanishidir. Buning
sababi, shaxsiy buyurtma bo‘yicha boshqa shaharga tovarlarni yetkazib
berish narxi mahsulot narxini ba’zan xaridor uchun juda katta miqdorga
ko‘tarishidir. Ushbu sharoitda transport kompaniyalari B2C sohasida
elektron tijoratni rivojlantirish istiqbollari haqida juda ehtiyotkorlik
bilan harakat qilishadi, bu ularga trafikni sezilarli darajada oshirishni
va’da qilmaydi, balki pochta va kuryerlik xizmatlari tomonidan
raqobatni rivojlantiradi.
Shuni ta’kidlash kerakki, onlayn buyurtmalarni ishlab chiqishidagi
shunga o‘xshash o‘sish jarayonlari transport xizmatlari bozorida
korxonalar o‘rtasida savdo-sotiqqa xizmat ko‘rsatishga mo‘ljallangan.
39
Do'stlaringiz bilan baham: |
