Oʻsmirlik davri. Boladagi jismoniy va ruhiy oʻzgarishlar

Yuqori sinf oʻquvchilari boʻsh vaqtlarida nima bilan mashgʻul boʻlishlari kerak?

Yuqori sinf oʻquvchilari boʻsh vaqtlarida, afsuski, jismoniy tarbiya bilan shugʻullanmasliklari haqiqat. Ularning koʻpchiligi qulay oʻrindiqlarga joylashib olib televizor yoki kompyuter qarshisida boʻladilar. Bu esa gipodinamiyaga olib keladi.

Zamonaviy avlodning eng dolzarb savoli – oʻsish va rivojlanishning tezlashishidir, yaʼni “akseleratsiya”. Akserelatsiya – bu yoshlarning oʻsish va rivojlanish tezligining, ulardan avvalgi avlodlarga nisbatan jadallashishidir.

Zamonaviy fanda oʻsayotgan organizm – oʻz-oʻzini boshqaruvchi murakkab jarayon boʻlib, bu organizmning genetik programmasi boʻyicha amalga oshadigan jarayondir. Har qanday bolaning yoshiga bogʻliq holda oʻzgarishi, aʼzolarining rivojlanishi va oʻziga xos funksiyalari bolaning irsiy omillarida “yozilgan” boʻladi.

Balogʻatga yetishish muddati akseleratsiyasi na irqiy xususiyatlarga, na iqlimga va na yashash joyiga bogʻliq. Baʼzida tibbiyot adabiyotlarida uchraydigan, janubiy xalqlarning jinsiy yetilishiga oid keng tarqalgan fikrlari ham aslida hozirgacha ilmiy jihatdan tasdiqlanmagan gipotezalardir. Bu borada ijtimoiy-iqtisodiy sharoit va oziq-ovqatning sifatining oʻzgarishi muhim ahamiyatga ega.

Akseleratsiya taʼlim sohasida, ayniqsa, oʻsmirlar uchun bir qator muammolarni keltirib chiqaradi. Shuningdek, zamonaviy ota-onalar oʻz farzandlarini tarbiyalashda baʼzi “nizolari” ga duch kelishmoqda. Oʻsmirlar oʻzlarining ota-onalariga befarq boʻlib, ular bilan kichiklarga oʻxshab munosabatda boʻlishlarini istashmaydi, yoshlarning tabiati va dunyo qarashi, kattalarning intellektual dunyosiga qaraganda kengroq deb oʻylashadi. Shu sababli oʻsmirlar tarbiyasida birinchi navbatda moddiy qadriyatlarga hurmat bilan munosabatda boʻlish, mehnat qilish, oʻziga va boshqalarga nisbatan masʼuliyat hissini tarbiyalashga koʻmaklashish maqsadga muvofiqdir.