Osmanli devleti'Nİn kuruluşu ve bizans- avrupa ekseninde cereyan eden münasebetler yaşar demiR  Öz

Keywords:
Ottoman Bey, Kayi tribe, dissemination of Islam, The dervich warior, France, 
Byzantium 
GİRİŞ 
smanlı Devleti'nin kuruluş evresinde ortaya koyduğu faaliyetler, bunların 
inanç dünyasındaki dayandığı temel esaslar konusunda günümüzde gittikçe 
artan oranda araştırmalar yapılmaktadır. Araştırmalara bütüncül yaklaşılarak, 
Osmanoğullarının yükselişinde ve Bizans ile olan münasebetlerinde diğer devletlerin 
birbirleriyle ortaya koydukları siyasi ve diplomatik faaliyetlerin ne denli etkili olduğu meselesi 
incelenmesi gereken bir konudur. Makale bu konuda yeni araştırmalar çerçevesinde Osmanlı 
Devleti'nin kurulmasındaki etmenleri, Avrupa siyasetinin mevcut durumunun bundaki katkısını 
yansıtmayı hedeflemektedir. XIII. yüzyılda Bizans, Moğol, Fransa üçgeninde meydana gelen 
siyasi ve diplomatik gelişmelerin neler olduğu ve Osmanoğlularının yükselişe geçmesi 
sürecinde bundan ne denli faydalandıkları meselesi ortaya koyulacaktır. 
Bir Cihan devleti kurmuş olan Kayı boyunun Anadolu’ya ne zaman geldiği, hangi 
güzergâh üzerinden Söğüt ve Domaniç’e yerleştiği konusunda tam ve kesin bilgi bulunmadığı 
noktasında araştırmacılar hem fikirdirler. Zira mevcut bilgiler daha çok XV. asırda kaleme 
alınan ve hanedanı yüceltmeye matuf olarak hazırlanan kroniklere dayandığından kesin olarak 
bunların kabullenilmesi güçleşmiştir.
1
Netice itibariyle Osmanlı Tarihiyle ilgili bilinen en eski 
eser Ahmedi tarafından manzum olarak kaleme alınmıştır. Buna göre, Sultan I. Alaeddin 
Keykubat (1192-1237), Kayı boyunun önderlerinden Gündüz Alp ve Ertuğrul’u hizmetine 
alarak, önce Konya’ya daha sonra da Sultanöyügü’ne geçmiş ve birlikte Tatar yağmacılarının 
1 Feridun Emecen, 
İlk Osmanlılar ve Batı Anadolu Beylikler Dünyası
, İstanbul, Kitabevi, 2. Baskı, 2003, 
s.1-2. 
O 

---

56 
http://dergipark.gov.tr/ihya
 
ISSN: 2149-2344 
E-ISSN: 2149-2344 
üzerine yürümüşlerdir. Bu harekâtın ardından da kendilerine Söğüt ve civarı dirlik olarak 
verilmiştir.
2
Anadolu Selçuklu Devleti’nin zayıflamasıyla birlikte Anadolu’daki Türkmenler küçük 
devletçikler olarak tanımlayabileceğimiz beylikler halinde yaşamaktaydılar. Bu beylikler bir 
devletin ihtiyacı olan kurumsal, adli, askeri ve ekonomik tüm örgütlenmeye sahiptiler.
3 
Memluk 
Sultanı Baybars’ın (1223-1277) Aynı Calut savaşında 1260 yılında Moğolları ağır yenilgiye 
uğratması ve bunun akabinde Sultan Baybars’ın Kayseri’ye kadar gelip Türkmenler ile işbirliği 
içerisine girmesi Anadolu’da İslamiyet’in bir bütün olarak var olmasında tarihi bir dönemeç 
olarak kabul edilmektedir.
4
Moğol baskısı önemli bir oranda hafiflemiş ve Maveraünnehir’den 
gelen Alperen diye tabir edilen tasavvuf erbabı ya da sofiler
5
olarak tanımlanan zümre, 
Anadolu’da Moğol zulmüne direnişi ve gaza etmeyi örgütlemişlerdir. O dönemde Anadolu’da 
Vefaiyye tarikatı daha etkindi. Şeyh Edebali göç eden alperenleri dergâhında toplamış ve onları 
belli bir manevi terbiye altına almıştır. Herkesin bu tarikata giremediğini görmekteyiz. Neticede 
Osmanlı Devleti’nin temeli kabul edilen alperenlerde şu özellikler aranmıştır: Cesaret, kendine 
güven, yılmazlık, güçlülük ve savaşganlık, atılganlık, dayanıklılık, yerinde metanetle durma, 
sabırlılık, fırsatları kollama ve yoldaşına vefa.
6
Anadolu’da etkin olan Vefaiyye tarikatına bağlı olan derviş veya alperenlerin membaı 
Orta Asya idi. Hoca Ahmed Yesevi Hazretleri’nin ocağında yetişen insanlar cihat için akın akın 
Anadolu’ya geçip Osmanoğulları’na katılmışlardır. Bu katlım önemli bir sosyal ve dini damar 
olarak kabul edilmektedir. Kaynaklarda alperenler için Gâziyâni Rum, kadınlar için de Bâciyân-
i Rum tabirlerinin kullanıldığını görmekteyiz. Oruç Tarihi’nde yazılanlara göre Gâziyân-i Rum 
olanların sahip oldukları hasletler şöyledir:
7
“