O’simliklarni himoya qilish kafedrasi o’simliklarni biologik himoya qilish

G‘o‘za tunlamiga qarshi trixogrammani tarqatish. Hozirgi vaqtda trixogramma asosan qo’lda tarqatilmoqda. Bu maqsadda don kuyasi kapalagi tuxumlaridan trixogrammaning etuk zotlari uchib chiqishidan bir sutka oldin bir gektarga chiqarish me’yorini ikki yoki uch litrli shisha balonlarga joylashtiriladi. Oldindan har bir balonga o’lchami 1-1,5 sm keladigan qog„ozchalardan bir gektarga mo’ljallab, 100 tasi tashlab qo’yiladi. Buning uchun filtr qog’ozi ishlatilgani ma‟qul. Ochib chiqqan trixogrammalar shu qog„ozlarga bemalol joylashadi. Trixogramma uchib ketmasligi uchun balonlarning og’zi qalin mato bilan berkitiladi va ommaviy uchib chiqa boshlashi bilanoq balonlarni 25-30°S haroratli soya joylarda saqlanadi.
Bevosita tushib turgan quyosh tig’i g’umbak va etuk zotiga halokatli ta’sir qilishi mumkin.
Tuxumlardan chiqgan trixogrammalarni (tarqatishgacha) 4-8 soat davomida 20% li shakar sharbati bilan boqib turiladi. Bu chora natijasida trixogramma urg’ochilarining umri ancha uzayadi, jinsiy mahsuldorligi va faolligi ham oshadi.
Trixogrammani kechki salqin soatlarda, ya’ni havo harorati nisbatan yuqori bo’lmagan, havo namligi esa yuqoriroq paytlarda tarqatish kerak. Bunday vaqtlarda trixogrammaga oftob nurlari bevosita tushmaydi va shu bois u faol bo’ladi . SHuningdek u o’ziga xos haroratda ya’ni ertalabgacha tunlam tuxumini topib zararlaydi. Kunduz kuni harorat yuqori bo’lgan ida uning faolligi pasayadi.
Trixogramma tabiatda o’z xo’jayinini qidirib topish xususiyati sust bo’lishini hisobga olib, uni dala bo’yicha bir tekis tarqatish maqsadida, har bir gektarga kamida 100 ta nuqtada 10 metrdan (10x10 m) oralatib tarqatiladi. G’ovlagan g’o’za paykallarida, hamda zararkunandaning zichligi ko’p bo’lgan joylarda 5x5 tizimida 400 ta nuqtaga tarqatish yanada yaxshi samara beradi. Bankaga solingan qog’ozlardagi trixogrammani qisqich yordamida qog’ozi bilan birga ehtiyotlab olib, O’simliklarning soya joylariga qo’yib ketiladi. Hasharotlar qog’ozlarda tekis taqsimlanishi uchun, tarqatish davomida banka aylantirib turilishi kerak.