O'simliklarda suv almashinuvi

- -

O’zbekiston Milliy Universiteti
Bialogiya fakulteti bialogiya yo’nalishi
310 –guruh talabasi Akromov Nodirbek
O’simlik fizialogiyasi fanidan
Mustaqil ish

Toshkent -2022
Mavzu :Turli ekologik guruh o’simliklarida suv almashinuvi
Reja :
Kirish
1.O’simliklarda suv almashinuvi
Asosiy qism
1.Suvning o’simlik hayotida o’rni
2.Suvning hujayradagi taqsimoti
3.Tashqi omillarning ta’siri
Xulosa
1. Turli ekologik guruh o’simliklarida suv almashinuvi
2.Foydalanilgan adabiyotlar
I. Kirish
O'SIMLIKLARDA SUV ALMASHINUVI
Ma'lumki, o'simliklar to'qimalari tarkibining 70-95% suvdan iborat. Suv o'zining ajoyib xususiyatlari tufayli organizmlar hayot faoliyatida birinchi va boshqa moddalarga tenglashtirib bo'lmaydigan o'rinni egallaydi. Ammo uning hujayra tuzilishida va undagi molekulyar darajada boradigan turli metabolik jarayonlardagi o'rni to'la o'rganilmagan.
Suvning butun bir organizmdagi o'rni turlichadir. Butun yer yuzidagi hayot formalari faqatgina suvli holatdagina mavjud. Shuning uchun ham hujayra tarkibidagi suvning kamayishi, tirik tuzilmalarning tinchlik, ya'ni anabioz holatiga o'tishiga olib keladi.
II.Asosiy qism
1.SUVNING O'SIMLIK HAYOTIDAGI O'RNI
Tirik organizmlarning asosiy komponentlaridan biri suvdir. O'simlikning barcha organlarida suv bo'ladi: bargda-90%, novdada-70-80%, ildizda-50-60%, urug'da-10%. Vakuolada-98%, sitoplazmada-80%, qobiqda-50% atrofida suv uchraydi.
Biologik ob'ektlarda suv quyidagi asosiy vazifalarni bajaradi:
1. Hujayra, molekula, to'qimalar va organlarni bir butun qilib birlashtirib turadi. Suv uzluksiz muhitni tashkil qiladi.
2. Biokimyoviy reaktsiyalar uchun eng yaxshi va muhim muhitdir.
3. Hujayra tuzilmalarini tartibga solishda qatnashadigan oqsillar tarkibiga kirib, ularning konformasiyasini belgilaydi.
4. Bir qancha biokimyoviy reaksiyalarning tarkibiy qismidir;
a) fotosintez jarayonida elektronlar donoridir.
b)Kreps tsiklida oksidlanish-qaytarilish jarayoni ishtirokchisi.
5. Hujayra hayotiy jarayonlarida, xususan suvning membranalardagi elektronlar va protonlar tashiluvidagi o'rni beqiyosdir.
6. Moddalar almashinuvida asosiy o'rinni tutadi. Masalan ksilema to'qimalari bo'ylab esa suv va unda erigan moddalarni tashisa, flozma to`qimalari bo'ylab moddalarning simplast va apoplast tashiluvi amalga oshadi.
7. Issiqlikni boshqaruvidir. Suv tufayli o'simlik to'qimalarida haroratning birdan o'zgarishi ro'y bermaydi. Bu hol suvning yuqori issiqlik sig'imi bilan o'lchanadi.
8. Suv tufayli yuzaga keladigan egiluvchanliklik hususiyati tufayli o'simliklar har xil mexanik ta'sirlardan saqlanadi.
9. Suv tufayli bo'ladigan osmos va turgor holatlari tufayli to'qimalarning nisbatan qattiq holati saqlanadi.
O'simliklarning evolyutsiyasi mobaynida ularning suvga bog'liqligi birmuncha kamaya borgan. Masalan, suv o'tlari uchun suv ko'payish va yashash muhitidir. Yer o'sti sporali o'simliklarida esa ularning ko'payishiga suvning ta'siri qisman saqlanib qolgan xolos, ya'ni suv gametalarning ipchalari tufayli harakatlanishiga yordam beradi. Urug'li o'simliklar o'zlarining changdonlari va urug'donlari tufayli ko'payish jarayonlarida suvga muhtoj emas. Urug'li o'simliklarda ontogenez davomida suvdan foydalanish jarayonlari anchagina takomillashgandir. Ushbu jarayonlar albatta tiriklik dunyosining suvli muhitdan quruqlik muhitiga ko'chishi bilan chambarchas bog'liqdir.
Suvning tuzilishi va xossalari. Ma'lumki suv uch agregat holatida bo'lishi mumkin, ya'ni suyuq, qattiq va gaz holatlarida. Bu tuzilmalarning har birida suv turlicha tuzilishga ega. Shuningdek tarkibidagi moddalarga qarab suv boshqa xususiyatlarga ham ega bo'ladi. Suvning qattiq holati ham kamida ikki xil bo'ladi. Bular, muzning sof krisstall holati va krisstal bo'lmagan shishasimon muz holati. Muzning shishasimon holati suv tez muzlaganda ro'y beradi. Bunda suv molekulalari krisstall panjaralari hosil qilishga ulgurmaydi. Buni biz suvni suyuq azot bilan muzlatganimizda ko'rishimiz mumkin.

2.Hujayradagi suv taqsimoti