Oshirish instituti

Kom’g’yuter
- tasvirlab bering: Bir necha qismlardan tarkib to’gan uskuna. Uning turli ko’rinishlari mavjud. ...
- biror-bir boshqa hodisa bilan taqqoslang: televizor, ...
- tasavvurlarni hosil qiling: kitob, ...
- tahlil qiling: monitor, ‘rotsessor, ekran, ...
- tasdiqlovchi yoki inkor etuvchi dalillar keltiring: kom’g’yuter inson mehnatini yengillashtiruvchi va o’yin o’ynashga moslangan vosita, ularni qayta ishlash jarayonini ham osonlantiradi, ....
- qo’llanilishini ayting: matnlarni kiritish, saqlash, yuborish, ...
Ushbu usul orqali bolalarda maktabga tayyorgarligi, tasavvur qilish qobiliyati, lug’at boyligi, nutq rivojlanib boradi.
“Galereya” metodi va uni amalga oshirish bosqichlari
«Galereya» usuli kichik guruhlarda birdaniga bir nechta masalani muxokama qilish imkonini beradi. Bunda guruhning har bir ahzosi barcha taklif etilgan masalalar muhokamasida ishtirok etishi va o’z ulushini qo’shishi mumkin.
1-qadam. Masalani qo’yish. tarbiyachi har bir guruhga mahlum muammo yoki masalani beradi.
2-qadam. Har bir guruh o’z masalasi ustida ishlaydi. Masalalar ustida ishlash kichik guruhlarda amalga oshiriladi (odatda 5-10 minut).
3-qadam. Kichik guruhlar qo’shni guruhlar masalasi yechimini oxirigacha yetkazishga o’tish. Har bir kichik guruh o’z g’oyalarini yozgan katta varaqni olmasdan doira bo’ylab siljiydi. Variant sifatida guruh siljishi o’rniga doira bo’ylab ishlangan g’oyalar yozilgan katta varaqni uzatish mumkin, maktabgacha tahlimda ko’’roq rasmlardan foydalaniladi.
4-qadam. Qo’shni masalasi yechimini oxirigacha yetkazish. Har bir kichik guruh katta varaqqa yozilgan qo’shni guruh g’oyalarini o’rganadi; savol belgisi bilan rozi bo’lmaganlarni belgilaydi; qo’shni masalasi yechimi bo’yicha o’z g’oyalarini yozadi. 5 daqiqadan keyin guruhlar doira bo’ylab keyingi kichik guruhga o’tib, yana joylari bilan almashadi.
5-qadam. O’z masalasiga qaytish. Masaladan masalaga doira bo’yicha o’tishlar har bir kichik guruh o’zining dastlabki masalasiga qaytish bilan to’gallanadi. Guruhlar katta varaqlarida yig’ilgan g’oyalarni o’rganadilar.
6-qadam. ‘rezentatsiya va ish natijalari muhokamasi. Har bir guruh navbat bilan o’zlarining qog’oz varaqlarida yig’ilgan natajalar- g’oyalarni tushuntirish va sharhlar bilan taqdim etadi. Boshqa guruhlar ular ‘rezentatsiya qilayotgan guruh varag’iga yozgan g’oyalarni tushuntiradilar va sharhlaydilar. Masalan, maktabgacha tahlimda qo’llaniladigan mavzular : xasharotlar, mevalar, sabzavotlar, trans’ort vositalari, gullar, ertak qaxramonlari, suv xususiyatlari, tabiat xodisalari va hokazo.
Bolalar nafaqat tayyor rasmlardan balki o’zlari rasm xam chizishlari mumkin.
“G’oyalar tog’i” interfaol usuli.
Bolalarni uchtadan kichik guruhga bo’lib olinadi. Har bir kichik guruhga uchburchak shaklidagi rangli kartonlar beriladi va ushbu kartonning burchaklariga har bir bola mavzuga oid rasm yoki a’’likatsiya yo’ishtiradi . Ish yakunida ushbu uchburchaklar doskaga ilinadi va shu tariqa “G’oyalar tog’i” tashkil bo’ladi.

Qaerda bo’ldingiz nimalarni sotib oldingiz? o’yini.

Hamma ishtirokchilar doira bo’lib o’tirishadi. Guruh ahzolaridan biri tarbiyachiga savol beradi:
Qaerda bo’ldingiz?
Tarbiyachi javob beradi:
- Do’konda!
- Nima sotib oldingiz?
- Yel’ig’ich!
Tarbiyachi yel’ig’ich bilan yel’ina boshlaydi va ro’’arasida o’tirgan ishtirokchiga xuddi shu savolni beradi. Guruhdagilarning barchasi birgalikda tarbiyachi kabi javob berishadi va javob berishlari bilanoq ular ham yel’ig’ich bilan yel’ina boshlaydilar. Navbatdagi ishtirokchi yana savol beradi va ‘edagog javob beradi:
- Qaychi sotib oldim.
El’ig’ichda yel’inish bilan birga tarbiyachi ikkinchi qo’lida qaychining xarakatini ko’rsatadi. Bu javob va harakat ham butun ishtirokchilar tomonidan takrorlanadi.
Uchinchi bor tarbiyachi javob beradi:
- Velosi’ed!
U yel’ig’ich va qaychining harakatlariga oyog’i bilan velosi’ed haydayotgandek harakatni ham qo’shadi, guruh ahzolari ham shunday qiladilar.
To’rtinchi bor so’ralganda tarbiyachi:
- Qimirlovchi kreslo! – deb javob beradi.
El’ig’ich, qaychi, velosi’edning harakatlari bilan birgalikda tarbiyachi qimirlay boshlaydi.
Beshinchi bor:
- Kakkuli soat!
Yuqoridagi barcha harakatlarni bajargan holda tarbiyachi og’zi bilan «Ku-ku» lay boshlaydi.
Guruh ahzolari har gal savollarga javob berishi bilanoq tarbiyachi bajarayotgan harakatlarni takrorlashga o’tishadi. Va nihoyat, tarbiyachi sotib olingan narsalar bilan uyga qaytadi. O’yin nihoyasiga yetadi!
“Mevali salat” o’yini.
Tarbiyachidan boshqa hamma ishtirokchilar doira bo’lib stulga yoki yerga chizilgan doirachalarga o’tirishadi. Tarbiyachi ularning har birini mevalar bilan nomlab chiqadi: a’elsin, limon, banan, ananas. Har bir meva uch-to’rt odamdan iborat bo’ladi. Keyin tarbiyachi mevalardan birining nomini aytadi, kimlar shu meva nomlariga ega bo’lsa joylarini almashtirishlari kerak. Kimga joy yetmasdan qolsa, o’sha odam o’yinni davom ettiradi. Agar o’rtadagi odam «Mevali salat» desa, barcha ishtirokchilar joy almashishlari kerak bo’ladi.

“Menga yoqadilar…”o’yini.

Bolalar doira shaklida o’tiradilar. O’yin quyidagicha kechadi: bolalardan biri doira markazida turadi va shunday deydi: «Menga ….deganlar yoqadi» yoki «Menga …..si borlar yoqadi» va bir qancha ishtirokchilarda mavjud bo’lgan belgini aytadi. Masalan, qora ‘oyafzal kiyadiganlar, oq ko’ylak kiyadiganlar, qo’shiq aytadiganlar, kechqurun idish-tovoq yuvadiganlar, mashg’ulotimizga kelganlar, sirg’asi borlar, qoshi borlar va h.k. Kimda kim aytilgan belgilarga ega bo’lsa, tezda o’rinlaridan turib joy almashishlari kerak bo’ladi. Bolalarga nisbatan stullar soni 1 ta kam bo’lib, joysiz qolgan bola o’yinni davom ettiradi.