O`rta osiyoning aloxida muxofaza qilinadigan xududlari

Qo‘riqlanadigan  zona  –  inson  faoliyati  natijasida  o‘zgarmagan  yoki  juda 

kam o‘zgargan tabiiy tizimlarni – landshaftlarni o‘z ichiga oladi. 

Bufernaya  zona  –  birinchidan,  qo‘riqlanadigan  zonani  inson  xo‘jalik 

faoliyatining  salbiy  oqibatlaridan  himoya  qilish  uchun,  ikkinchidan  bu  yerda  har 

xil  eksperimental  tekshirish  ishlari  olib  boriladi,  jumladan  tabiiy  boyliklardan 

oqilona foydalanish usullari ishlab chiqiladi. 

O‘tquvchi yoki rivojlanish  zonasi  biosfera  rezervatlarining  qo‘riqlanadigan 

zonasidan  boshqa  hamma  uchastkalarini  qo‘shib  oladi.  Rivojlanish  zonasida 

yaylovlar,  dehqonchilik  qiladigan  uchastkalar,  qishloq  tipidagi  aholi  turar  joylari 

va  boshqalar  joylashadi.  Biologik  rezervat  rivojlanish  zonasi  hududida  hamma 

tomonlarning  bevosita  hamkorligi  va  o‘zaro  kelishuvi  asosida  tabiiy  resurslarni 

barqaror  boshqarishi  kerak.  Qirg‘izlar  qadimdan  Issiqko‘lni  muqaddas  ko‘l  deb 

hisoblab kelar edilar. Shuning uchun 1948  yilda  ko‘l atrofida birinchi  qo‘riqxona 

paydo  bo‘ldi,  qolgan  alohida  muhofaza  qilinadigan  hududlar  keyinchalik 

yaratiladi.  Bu  alohida  muhofaza  qilinadigan  hududlar  uncha  katta  bo‘lmagan 

uchastkalarni  ishg‘ol  qilar  edi.  O‘rta  Osiyoda  birinchi  biosfera  rezervati 

Qirg‘iziston  Respublikasida  tashkil  etilgan  edi.  1998  yilda  Qirg‘iziston  davlati 

butun  Issiqko‘l  oblastini  «Issiqko‘l»  biosfera  hududi  deb  e’lon  qildi.  2000  yili 

shunga  muvofiq  ishlarni  bajarish  uchun  qaror  qabul  qilindi,  2001  yildan  esa, 

biosfera  hududini  boshqarish  strukturalarini  tashkil  etish  boshlandi.  2001  yil 

sentyabr  oyida  «Issiqko‘l»  biosfera  hududi  YUNESKO  tomonidan  rasmiy  tan 

olinib, Butun dunyo Biosfera rezervati To‘riga qo‘shildi. «Issiqko‘l» rezervatining 

YUNESKO tomonidan tan olinishi Qirg‘iziston mamlakatining noyob madaniy va 

tabiiy  landshaftlarni  saqlash  uchun  butun  kuchini  safarbar  etishga  majbur  etadi. 

Issiqko‘lning uzunligi 160 km, kengligi ayrim joylarda 60 km yetadi. Ko‘l dengiz 

sathidan 1600 m balandlikda joylashgan.