O’rta maxsus professional ta’limning raqamli axborotni qayta ishlash analitigi mutaxassislgining ma’lumotlar bazasini boshqarish tizimlari fanidan

O’quv rejasiga muvofiq o’zaro bog’liq bo’lgan fanning nomi
Matematik modellar va sonli usullar, Ehtimollar nazariyasi va matematik statistika, Dasturlash asoslari, Ma’lumotlar bazasini boshqarish tizimlari, Mantiq.
O’qitishni tashkiliy shakli	N – Nazariy ta’lim; A – Amaliy ta’lim; NA – Nazariy va amaliy ta’lim birgalikda tashkil etiladi; MX – Maxsus xonada o’tkaziladigan mashg’ulot.
Dasturga qo’yilgan talab	Majburiy
O’qitish tili	Guruhda belgilangan o’qitish tili asosida
Baholash tartibi	Baholash bo’yicha amaldagi tartib asosida
O’quvchilarning bilim va ko’nikmalarini baholash	Yozma, og’zaki, savol-javob, test, amaliy topshiriq

2. O’quv dasturi mazmuni

№	Mavzuning nomi	Mavzuning qisqacha mazmuni	Jami	O’qitishni tashkiliy shakli	Mustaqil ta’lim
	Ma’lumotlar bazalari.	Ma’lumotlar bazalari. Ma’lumotlar bazasi xaqida tushuncha. Ma’lumotlar bazasining yaxlitligi va xavfsizligi. Ma’lumotlar bazasini boshkarish tizimlari. Ma’lumotlar bazasi foydalanuvchilari.	4	NA	2
			2
	Ma’lumotlar banklari.	Ma’lumotlar banklari. Ma’lumotlar banklari xakida tushuncha. Ma’lumotlar banklari tuzilishi. Bank administratori xizmati. Bank administratori vazifalari. Ma’lumotlar banklari ustunliklari va kamchiliklari.	4	NA	2
			2
	Ma’lumotlar modellari	Ma’lumotlarni modellashtirish turlari. Ma’lumotlar modellari. Infologik modellar. Datalogik modellar. Fizik modellar. Relyasion, iyerarxik va semantik tarmoq	4	NA	2
			2
	Foydalanuvchilar va ular ixtiyoridagi buyruqlar	Ma’lumotlar modellari va foydalanuvchilar turlari. Foydalanuvchi ixtiyoridagi buyruqlar guruhlari. Ma’lumotlar bazasini loyixashtirish boskichlari. MBBT bilan ishlash texnologiyasi	4	NA	2
			2
	Ma’lumotlar bazasini modellashtirish	Infologik modellashtirish. Infologik modellashtirish asoslari. Predmetli soha tushunchasi. Predmetli sohani tasvirlash usullari	4	NA	2
			2
	Obyekt va sinf hakida tushuncha	Obyekt va sinf hakida tushuncha. Obyektlar turlari. Bog’likliklar turlari. Sinflarning uzaro boglikligi. Chen diagrammalari. Informasion diagrammalar.	4	NA	2
			2
	Relyasion modellar. Infologik modellardan relyasion modellarga o’tish.	Relyasion modellar. Relyasion modellar asoslari. Infologik modellardan relyasion modellarga o’tish. Relyasion amallar. Kod algebrasi. Kod qoidalari.	4	NA	2
			2
	Normallashtirish	Normallashtirish. Normal formalar. 1,2,3-normal formalar. Normallashtirish ustunliklari va kamchiliklari	4	NA	2
			2
	Daraxtsimon va tarmoklangan modellardan relyasion modellarga utish.	Daraxtsimon va tarmoklangan modellar. Ma’lumotlarning daraxtsimon modellari. Tarmoqlangan modellar. Daraxtsimon va tarmoklangan modellardan relyasion modellarga utish.	4	NA	2
			2
	Ma’lumotlar bazasi fayllarini tashkil qilish.	Ma’lumotlarning fizik modellari. Ma’lumotlarning fizik modellari. Ma’lumotlar bazasi fayllarini tashkil qilish. Fayllarni tartiblash usullari. Indeksli fayllar. Klasterlash va saxifalarga ajratish. Ma’lumotlarni izlash va almashtirish, Ma’lumotlarni filtrlash	8	NA	4
			2
			2
			2
	Zamonaviy MBBT va ularning qo’llanishi	MS Access, MySQL, SQL Server, Oracle, Paradox, FoxPro tizimlarining imkoniyatlari, afzallik va kamchiliklari.	4	NA	2
	MS Access da jadvallarni yaratish. Maydonlarning xususiyatlari	Jadvallarni yaratish usullari. Ma’lumotlar toifalari. Maydon o’lchami va formati. Majburiy maydonlar. Kiritiladigan qiymatlarga qo’yiladigan shartlar. Xatoliklar haqida xabarlar.	8	NA	4
			2
			2
			2
	MS Access dasturida ma’lumotlar bazasini yaratish	Jadvallararo bog’lanishlarni tashkil etish. MS Access dasturida import va eksport imkoniyatlari. Excel va boshqa MBBTdan ma’lumotlarni import qilish va ularga eksport qilish	8	NA	4
			2
			2
			2
	So’rovlar xosil qilish.	So’rovlar xosil qilish. Ma’lumotlarni so’rovlarda gruppalash. Funksiyalardan foydalanish	12	NA	6
			2
			2
			2
			2
			2
	Tarmoqlangan ma’lumotlar bazasi.	Tarmoqlangan ma’lumotlar bazasi. Tarmoklangan ma’lumotlar bazalari va ularning klassifikasiyasi. Ma’lumotlar bazasi bilan Fayl-server yoki Kliyent-server rejimlarida ishlash.	8	NA	4
			2
			2
			2
	Makroslar bilan ishlash	Makroslar. Makroslarni yaratish texnikasi. Makroslarni hodisalar bilan bog’lash.	12	NA	6
	Forma(shakl)lar bilan ishlash.	Tarkibli formalarni yaratish. Boshqaruv elementlarining tarkib tiplari bo’yicha ko’rinishlari.	12	NA	6
			2
			2
			2
			2
			2
	Hisobotlar bilan ishlash	Hisobotlar, ma’lumotlarni chop etishga tayyorlash. Hisobotlar uchun kerakli ma’lumotlarni tanlash. Xisobotlarni fayl ko’rinishida siqlash.	12	NA	6
			2
			2
			2
			2
			2
	Jami	180	120		60

3. O’quvchilarning bilim va ko’nikmalarini baholash

O’quv dasturi davomida o’quvchilar tomonidan o’zlashtirilgan bilim va ko’nikmalar ichki nazorat bo’yicha amaldagi tartib asosida baholanadi.

Baholash usullari yozma, og’zaki, savol-javob, test, amaliy topshiriqlardan iborat bo’lib, ular o’quv elementini o’zlashtirish natijalarini aniqlashga imkon beradi. Nazorat savollari va topshiriqlar qo’yilgan maqsadga hamohang bo’lishi lozim.

1. 
   Tavsiya etiladigan adabiyotlar ro’yxati:
   

1. 
   Shavkat Mirziyoyev “Milliy taraqqiyot yo’limizni qat’iyat bilan davom ettirib,yangi bosqichga ko’taramiz” Toshkent – “O’zbekiston”-2018.
   
2. 
   Shavkat Mirziyoyev “Xalqimizning roziligi bizning faoliyatimizga berilgan eng oliy baxodir” Toshkent – “O’zbekiston”-2018.
   
3. 
   Shavkat Mirziyoyev “Erkin va farovon, demokratik O’zbekiston davlatini birgalikda barpo etamiz” Toshkent – “O’zbekiston”-2016.
   
4. 
   Shavkat Mirziyoyev “Tanqidiy tahlil, qat’iy tartib-intizom va shaxsiy javobgarlik - har bir rahbar faoliyatining kundalik qoidasi bo’lishi kerak” Toshkent – “O’zbekiston”-2017.
   
5. 
   Shavkat Mirziyoyev “Buyuk kelajagimizni mard va olijanob halqimiz bilan birga quramiz” Toshkent – “O’zbekiston”-2018.
   
6. 
   Shavkat Mirziyoyev “Niyati ulug’ xalqning ishi ham ulug’, hayoti yorug’ va kelajagi farovon bo’ladi” Toshkent – “O’zbekiston”-2019.
   
7. 
   Silberschatz, Abraham.Database system concepts / Abraham Silberschatz.6th ed.p. cm. 2011. ISBN 978-0-07-352332-3
   
8. 
   2. N. Walsh et al.―XQuery 1.0 and XPath 2.0 Data Model .http://www.w3.org/TR/xpath-datamodel. currently a W3C Recommendation(2007).
   
9. 
   3. SQL/XML.―ISO/IEC 9075-14:2003, Information Technology:Database languages: SQL.Part 14: XML-Related Specifications (SQL/XML)‖(2004)
   
10. 
    4. J. Han and M. Kamber,Data Mining: Concepts and Techniques, Morgan Kaufmann (2000)
    
11. 
    Entoni Molinaro. SQLSbornik reseptov. Sankt-Peterburg-Moskva. 2009. 668 str.
    
12. 
    U.Malik, M.Goldwasser, B.Johnston. SQL for Data Analytics Packt-2019. 386 pg.
    

Internet manbalari

1. 
   http://www.gov.uz – O’zbekiston Respublikasi hukumati portali.
   
2. 
   http://www.ziyonet.uz – O’zbekiston axborot-ta’lim tarmog’i portali
   
3. 
   http://www.ict.gov.uz – kompyuterlashtirishni rivojlantirish bo’yicha Vazirlar maxkamasining muvofiqlashtiruvchi Kengashi sayti
   
4. 
   www.Unicon.uz –Ilmiy-texnikaviy va marketing tadqiqotlari markazi.
   
5. 
   www.natlib.uz – Alisher Navoiy nomidagi O’zbekiston milliy kutubxonasi.