O‘rta maxsus, kasb-hunar ta’limi markazi m. Rahimov quduqlarni burg‘ilash

Ko‘p stvolli quduqlarning tiðik profillari
Hal  qilinayotgan  geologiya-qidiruv  masalalarida
 
egrilanish
qonuniyatlarini,  razvedka  usuli  talabi  va  texnik  imkoniyatlarni
inobatga  olgan  holda,  ko‘p  stvolli  quduqlarning  tiðik  profillari
aniqlanadi.
1. Yelpig‘ichsimon profil — bir yoki ko‘p yarusli joylashgan
qo‘shimcha stvollar (4.2-a, d rasm) va vertikal, og‘ma yoki vertikal-
og‘ma holatiga ega bo‘lgan asosiy stvollar (4.2-b, e rasm). Bunday
turdagi profillar gorizontal va unga yaqin yotuvchi plast va linzasimon
qatlamlarni razvedka qilishda ishlatiladi.
4.1-rasm. Bir stvolli quduqlarning tiðik profillari.
a
b
d
e
i
g
h
f
90°
R
R
1
R
3
R
2
85°
R
1
R
2
R
3
90°
R
1
R
2
87°
R
1
R
2
R
3
R
90°

---

133
2. Panshaxasimon profil — quduqlarning asosiy stvoli vertikal,
og‘ma yoki vertikal og‘ma holda bo‘lishi mumkin, qo‘shimcha stvollar
bir tomonlama yo‘nalishga ega bo‘lib, tik yoki vertikal yotuvchi
qatlamlarni razvedka qilishda ishlatiladi. Quduqlar yotuvchi (4.2-f
rasm) yoki osilib turuvchi yonboshlar (4.2-g, h, i rasm) bo‘ylab
joylashishi mumkin.
3. Patsimon profilli ko‘p stvolli quduqlar vertikal, og‘ma yoki
vertikal og‘ma asosiy stvolga ega bo‘lishi mumkin (4.2-j, k, l rasm).
4. Murakkab egrilangan yoki kombinatsiyali profil — azimut
burchaklarining asosiy va qo‘shimcha  stvollar  yo‘nalishini  180° ga
o‘zgartiradi (4.2-m rasm). Bunday profillar plastsimon va linzasimon
qatlamlarni razvedka qilishda ishlatilishi mumkin.
Ko‘p stvolli quduqlarni burg‘ilashda uchta asosiy sxema ish-
latiladi, bu sxemalar stvollarni burg‘ilash tartibini aniqlaydi.
1.  Qo‘shimcha  stvollarni  tepadan  pastga  qarab  ketma-ket
burg‘ilash sxemasi (4.2-a rasm). Bu sxema bo‘yicha avval asosiy
stvol  (1)  H  chuqurligigacha  burg‘ilanadi,  undan  A  nuqtasidan
1D qo‘shimcha stvol ma’lum chuqurlikkacha burg‘ilanadi. Undan
so‘ng N chuqurlikkacha B nuqtadan 2D ikkinchi qo‘shimcha stvol
qaziladi. Undan keyin HB nuqtadan chuqurligi N  bo‘lganda uchin-
chi 3D stvol ochiladi.
2.  Qo‘shimcha  stvollarni  pastdan  tepaga  qarab  ketma-ket
burg‘ilash sxemasi (4.2-b rasm) yuqoridagi sxemaga teskari amalga
4.2-rasm. 
 Ko‘p stvolli quduqlarning tiðik profillari.
a
b
d
e
f
g
h
i
j
k
l
m

---

134
oshiriladi.  Avval    loyiha  chuqurligigacha  (H )  asosiy  stvol  (1)
qaziladi, undan keyin A nuqtadan birinchi qo‘shimcha 1D stvol  H
chuqurligigacha qaziladi. So‘ng B nuqtadan 2D stvol H chuqurli-
gigacha va B  nuqtadan ÇD stvoli Í chuqurligigacha burg‘ilanadi.
3. Stvollarni kombinatsiya sxemasi bo‘yicha burg‘ilash bir necha
variantlarni o‘z ichiga oladi:
a) asosiy stvoldan past va yuqoriga qarab qo‘shimcha stvollar
qaziladi (4.2-d rasm);
b)  asosiy  va  birinchi  qo‘shimcha  stvollar  orasidan  ikkinchi
qo‘shimcha stvolni burg‘ilash (4.2-e rasm);
d) asosiy stvoldan birinchi qo‘shimcha stvolni burg‘ilash  va
undan boshqa qo‘shimcha stvollarni burg‘ilash (g).