O‘rta maxsus, kasb-hunar ta’limi markazi m. Rahimov quduqlarni burg‘ilash

Nazorat uchun savollar
1. Zarba-aylanma burg‘ilashning samaradorligi  nimada?
2. Zarba-aylanma  va aylanma-zarbali burg‘ilash  usullarining  farqi
nimada?
3. Quyi chastotali va yuqori chastotali  burg‘ilash usullarida  qanday
jinslarni  parchalovchi  asboblar  ishlatiladi?
4. KÃK kompleksi tarkibiga qanday texnologik asboblar kiradi?
5. KÃK kompleksi bilan  burg‘ilash texnologiyasining  o‘ziga xosligi
nimada?
3.14-§.  Kern chiqishini oshiruvchi texnik
vositalar
Geologiya-qidiruv quduqlarini burg‘ilashning asosiy vazifasi —
sifatli va miqdoriy jihatdan to‘la bo‘lgan namuna — kern olishdan
iboratdir. Kern, bu quduq kesib o‘tayotgan tog‘ jinslarining qalinligi,
chuqurligi, yotish sharoitlari, tuzilishi, tarkibi va xususiyatlari haqida
tushunchalar beradigan haqiqiy materialdir. Biroq har doim ham
uning strukturasini saqlash hamda uning tarkibiy qismini quduqdan

---

108
to‘la chiqarib olish imkoni bo‘lmaydi. Kernning yomon chiqishining
sabablari quyidagicha:
1)  kolonkaviy  snaryadning  mexanik  ta’siri,  uning  ta’siri
natijasida tebranish yuzaga keladi, bu esa kolonkaviy quvur ichidagi
kernning maydalanib va uqalanib ketishiga olib keladi;
2) kernning yomon qistirilishi natijasida kolonkaviy quvurni
ko‘tarishda uning ichidagi kernning tushib qolishi.
Kerakli miqdordagi kern olishning asosiy vazifalariga quyida-
gilar  kiradi:
1) kernni yuvish suyuqliklari oqimidan saqlash yoki shunday
suyuqlik oqimini hosil qilish kerakki, unda kernning yuvilib ket-
masligi ta’minlanishi kerak;
2)  aylanayotgan  kolonkaviy  quvurdagi  kernni  unda  hosil
bo‘ladigan mexanik ta’sirlardan saqlash;
3) kernni zaboydan ishonchli uzish va uni kern qabul qiluvchi
quvurda ushlab turish.
Kernning saqlanishi va reys uzunligini oshirishni ta’minlovchi
texnik vositalardan biri ikki quvurli kolonkaviy snaryadlar hisobla-
nadi.  Ikki  quvurli  kolonkaviy  snaryadlarning  oddiy  kolonkaviy
snaryadlardan farqi — jinslarni parchalovchi asbobga og‘irlik kuchini
va burovchi momentni beruvchi tashqi quvurdan tashqari, hosil
bo‘layotgan kernni maydalanib ketishidan saqlovchi ichki quvurga
ham ega ekanligidadir.
Burg‘ilash jarayonida ichki quvur ham snaryad bilan aylanishi
mumkin (ÒÄÂ) va birga aylanmasligi ham mumkin (ÒÄÍ).
Òurli geologo-texnik sharoitlarda ishlash uchun ikki quvurli
snaryadlarning bir necha turlari ishlab chiqilgan.