O‘rta maxsus, kasb-hunar ta’limi markazi m. Rahimov quduqlarni burg‘ilash

to‘g‘ri yuvish sxemasi — bunda yuvish suyuqligi burg‘ilash
snaryadi  orqali zaboyga haydaladi va burg‘ilash quvurlari kolonnasi
bilan quvur devori orasidagi halqali tirqish orqali yuqoriga ko‘ta-
riladi;
2) 
teskari yuvish sxemasi —  bunda yuvish suyuqligi burg‘ilash
quvurlari kolonnasi va quduq devori orasidagi halqali tirqish orqali
haydaladi va yuqoriga burg‘ilash snaryadi ichi orqali ko‘tariladi.
Òo‘g‘ri yuvish sxemasi konstruktiv jihatdan amalga oshirilishi
yengil bo‘lganligi va quvur ortida harakatlanayotgan yuvish suyuqligi
quduq  devorlarini  ma’lum  sharoitlarda  qulab  tushishi  xavfining
oldini olish mumkinligi uchun keng qo‘llanilmoqda.
Òeskari  yuvish  sxemasi,  asosan,  mustahkam  bo‘lmagan
jinslarni burg‘ilashda ishlatiladi.
Bu yuvish  usulida yuvish  suyuqligi kernga  to‘g‘ridan to‘g‘ri
ta’sir etmaganligi tufayli u yuvilib ketmaydi.

---

182
Òurli geologik-texnik sharoitlarga qarab tozalash agenti sifatida turli
suyuqliklar ishlatilishi mumkin: oddiy suv, gil eritmasi, to‘yintirilgan
sho‘r eritmalar, polimer va  emulsion eritmalar va h.k.
Gil eritmalari suspenziyalarga yoki kolloid sistemalar qatoriga
kiradi, qattiq fazalarning dispers (maydalanganligi) lik darajasiga
ko‘ra  bu  eritmalarda  gil  dispers  faza,  suv  esa  dispersion  muhit
hisoblanadi.
Suspenziyalar  nisbatan  yirik,  qattiq  zarrachalardan  iborat
bo‘lib, ularning o‘lchamlari 10 dan 0,1 mkm gachani tashkil etadi
va tinch holatda suyuqlikdagi zarrachalar tezda cho‘kib qoladi.
Kolloid eritmalarda gil zarrachalari o‘lchami 0,1 dan 0,001
mkm gachani tashkil etadi. Bu eritmalarda gil zarrachalari suyuqlikda
bir tekis tarqalgan va unda muallaq holatda bo‘ladi; bunday eritmalar
vaqt o‘tishi bilan quyuq massaga aylanib qoladi.
Òavsiya etiladigan kimyoviy reagentlar va ularning eritmaga
ta’siri 9.1-jadvalda keltirilgan.
9.1-jadval
Reagentlar
1 m
3 
gil eritmasi
uchun reagent
miqdori,  kg
Eritmaga
reagentning
ta’siri
Eritmaning
ahamiyati