O‘rta maxsus, kasb-hunar ta’limi markazi m. Rahimov quduqlarni burg‘ilash

Olmosli dolotolar. Olmosli dolotolar  burg‘ilash bo‘yicha
V—X kategoriyadagi jinslarni burg‘ilash uchun ko‘zda tutilgan. Ular
yuqori reys, burg‘ilash tezliklarini ta’minlaydi,  ko‘tarib-tushirish
operatsiyalari  sonini  qisqartiradi,  quduqlarning  egrilanishini
kamaytiradi va  mablag‘larni  tejash imkonini beradi.
Olmosli dolotolar fasonli olmos — ushlab turuvchi  matritsadan
iborat  bo‘lib,  u  poroshoksimon  qattiq  qotishmali  shixtadan  va
tutashtiruvchi rezbali po‘lat korpusdan  tarkib topgan. Markaziy
qismi  ichki tomonga bukilgan  konus  formadagi, yuvish suyuqligi
o‘tishi uchun kanallarga ega bo‘lgan yuzadan iborat bo‘ladi.
Olmosli    dolotolar  uch  turga  bo‘linadi:  spiralli,  radialli  va
pog‘onali.
Spiralli olmosli  dolotolar  (7.4-a rasm) kichik  va o‘rta abraziv
bo‘lgan jinslarni turbinali usul bilan burg‘ilashga mo‘ljallangan.
Radial olmosli dolotolarning  (7.4-b rasm) ishchi qismi sektor
sifatidagi  o‘simtadan iborat bo‘lib, radial  joylashtirilgan. Sektorlar
orasida  yuvish  kanallari  ko‘zda tutilgan. Bunday dolotolar kam
abraziv o‘rta qattiqlikdagi  va qattiq  jinslarni  rotorli  va turbinali
usulda  burg‘ilash uchun  ishlatiladi.

---

166
Pog‘onali dolotolar  kam  abraziv yumshoq va o‘rta qattiqlikdagi
jinslarni rotorli  va turbinali  usulda burg‘ilash uchun ko‘zda tutilgan.
Doloto matritsasi  pog‘onali formada bo‘ladi.
Olmoslarning  sig‘imiga  qarab  dolotolar  bir  qatlamli  va
impregnirlangan bo‘lishi mumkin.
Bir qatlamli  olmosli dolotolarni  tayyorlash uchun  massasi
0,1—0,5    karat  bo‘lgan,  impregnirlangan    dolotolar  uchun
0,05—0,1 karat massadagi «bort» navli olmoslar  ishlatiladi. Olmosli
dolotolar quyidagi diametrlarda ishlab chiqarilmoqda: 138, 159,
188, 212 va 267 mm.
O‘ta qattiq materiallar institutida (ÈÑÌ, Êèåâ) ÈÑÌ turdagi
yangi dolotolar yaratilgan. Bu dolotolarda  keskich element sifatida
ÑËÀÂÓÒÈ× — o‘ta qattiq material ishlatilgan.