O‘rta maxsus, kasb-hunar ta’limi markazi kolleji

1-o’quv topshiriq



Ma’ruza darsida tayyorlanadigan o’quv mashg’ulot rejasi

1. 
   Kompyuter axborotga ishlov beruvchi vosita sifatida.
   
2. 
   Kompyuter dasturlari va ularning axborotlarga ishlov berish jaryonidagi o’rni.
   
3. 
   Shaxsiy kompyuterlar tasnifi va tarkibi.
   
4. 
   Tizimli blok va uning tuzilmasi
   
5. 
   Kompyuterda ma‘lumotlarni tashkil etish va saqlash.
   
6. 
   Kompyuterning zamonaviy tashqi qurilmalari
   

2-Ilova
Baxs-munozaraga qatnashuvchilarni baholash mezonlari

Baholash mezonlari va ko’rsatkichlari		Ma’ruzachilarning ismi va sharifi
		1	2	3	4
1.	Ma’ruzaning mazmuni: (1,5)
	- mavzuga to’g’ri keladi (0,5)
	- ketma-ket, mantiqan va aniq bayon etildi (0,5 ball)
	- aniq xulosa chiqarildi (0,5)
2.	Ma’lumotlarni taqdim etishda vositalardan foydalanildi (ko’rgazma) (0,4)
3.	Reglamentga rioya etdi (0,1)
	Jami:
Baholash mezonlari va ko’rsatkichlari		Taqrizchilarning ismi va sharifi
		1	2	3	4
1.	Ma’ruzaga qo’shimcha qiladi: (0,5).
2.	Ma’ruzaning ijobiy tomonlarini ko’rsatadi (0,6).
3.	Ma’ruzaning sayoz tomonlarini ko’rsatadi (0,6).
4.	Reglamentga rioya etadi (0,3).
	Jami:
Baholash mezonlari va ko’rsatkichlari		Opponentlarning ismi va sharifi
		1	2	3	4
1.	Savollar:
	- miqdori (har bir savolga 0,1 ball)
	- mazmuni (0,3)
2.	Qo’shimchalar qismi (1,0 ball)
	Jami:

o’quv vizual materiallar
3 -Ilova
1- Savol. Kompyuter axborotga ishlov beruvchi vosita sifatida.

1-slayd

.

2-slayd
2-slayd

2-Savol. Kompyuter dasturlari va ularning axborotlarga ishlov berish jaryonidagi o’rni.

Dasturlash tilida tuzilgan dasturlar maxsus tarjimon dasturlar
yordamida kompyuter tiliga o‘tkaziladi.

Kompyuter tili 0 va 1 lardan tashkil topgan, ma’lum

qoidalar asosida yoziladigan ketma-ketliklardan iborat



O‘z navbatida dastur qo‘yilgan masalani kompyuterda yechish
uchun qandaydir dasturlash tilida yozilgan buyruqlar
(operatorlar) ketma-ketligidir





Xotirada turgan dastur asosida dasturni tashkil etuvchi har
bir operator (komanda) ketma-ket bajariladi.





Djon Fon Neyman printsipi bo‘yicha avtomatik ravishda
bajariladigan dastur avval kompyuterning xotirasiga
kiritiladi (yuklanadi)..

Microsoft Office dasturlar paketidir

Word matn muharriri



.
.

3-slayd

3-Savol. Shaxsiy kompyuterlar tasnifi va tarkibi.


4-Savol. Tizimli blok va uning tuzilmasi
4-slayd

5-slayd

Kompyuterning asosiy qismlari sistema blokida joylashgan bo‘lib, ular quyidagilardir:

Xotira- kompyuterda dasturlar va berilganlarni, amal natijalarini saqlaydigan qurilma. Xotiraning turlari ko‘p: tezkor, doimiy, tashqi, kesh, video va boshqalar.

T ezkor xotira ( FDD-Floppy Disk Driver),

yumshoq disk yurituvchi qurilmasi(CD ROM-Compact Disk Read Only Memory),

faqat o‘qish uchun mo‘ljallangan lazer disk qurilmasi (SD Writer)

qattiq disk qurilmasi (HDD-Hard Disk Driver),

lazer disk yozish qurilmasi

6-slayd

Markaziy prosessor. Kompyuterning eng muhim qismini markaziy protsessor, (ya'ni protsessor va boshqaruv qurilmasi) tashkil etadi. Dastur yordamida berilgan ma'lumotlarni o’zgartiradigan, hamma hisoblash jarayonlarini boshqaradigan hamda hisoblash ishlariga tegishli moslamalarning o’zaro aloqasini o’rnatadigan qurilma — protsessor deb ataladi.

Ona plata (sistema (материнская) platasi (motherboard)
7-slayd
Mikroprotsessor- kompyuterning amal bajaradigan qismi bo‘lib, u ma’lumotlarni berilgan dastur asosida qayta ishlaydi.

8-slayd

9-slayd
Monitor (displey) kompyuterda matn va grafik ma’lumotlarni tasvirlash (ko‘rish) uchun xizmat qiladi.

Klaviatura. Klaviatura 101-105 asosiy klavishlardan iborat.

10-slayd
5-Savol. Kompyuterda ma‘lumotlarni tashkil etish va saqlash.

Kompyuter ishlov beradigan barcha ma‘lumotlar elementlari «g’ishtchalar», ya‘ni 0 va 1 raqamlardan (bitlar) dan tuziladi. Shundan so’ng quyidagi zanjir hosil bo’ladi:

4 -Ilova


2-o’quv topshiriq
Bahs-munozara uchun savollar

1. 
   Kompyuterning asosiy qurilmalari aytib bering.
   
2. 
   Marqaziy protssssorning vazifasi nimalardan iborat?
   
3. 
   Monitorlar qanday holatlarda ishlashi mumkin?
   
4. 
   Operativ xotira qanday vazifani bajaradi?
   
5. 
   Kompyuterga axborotni kiritishga mo’ljallangan qanday qurilmalarni bilasiz?
   
6. 
   Diskli jamlagichlar nima uchun ishlatiladi?
   
7. 
   Diskli jamlagichlarning qanday turlari bor?
   
8. 
   Axborotning qanday o’lchov birliklari mavjud?
   
9. 
   Kompyuter xotirasida axborot qanday ko’rinishda saqlanadi.
   
10. 
    Fayl nima? Unda nima saqlanadi?
    
11. 
    Faylning nomidagi kengaytma nima uchun kerak?
    
12. 
    Katolog nima? U qanday tashkil etiladi?
    

5- Ilova
3-o’quv topshiriq
Testlar
1. Disk yurituvchi bu-
a) ma‘lumotlarni kiritish qurilmasi s) ma‘lumotlarni saqlash qurilmasi
b) ma‘lumotlarni chiqarish qurilmasi d) ma‘lumotni o’qiydigan va yozadigan tashqi xotira qurilmasi
2. Disketa bu-
а) kiritish qurilmasi
b) tashqi xotira
s) kiritish va chiqarish qurilmasi
d) kiritish qurilmasi
3. Printer bu-
a) tashqi xotira qurilmasi
b) axborotni yozish qurilmasi
s) axborotni chiqarish qurilmasi
d) kiritish kurilmasi
4. Umumiy funktsional belgi bo’yicha birlashgan axborot uzatish kanallarining guruhi nima deb ataladi?
a) yacheyka b) trigger s) shina d) registr
5. Vinchestr bu-
a) egiluvchan disklarda axborot saqlovchi qurilma
b) qattiq magnitli disklarda axborot saqlovchi qurilma
s) disketa
d) t o’g’ri javob y o’q
6. Mantiqiy amallarni qaysi qurilma bajaradi?
a) boshqaruv qurilmasi
b) doimiy xotira qurilmasi
s) tezkor xotira
d) arifmetik-mantiqiy qurilma
7. Atrof qurilmalariga qaysi qurilmalar kiradi?
a) klaviatura, monitor, disk yurituvchi
b) disk yurituvchi, printer monitor
s) monitor, klavyatura, printer
d) monitor, disk yurituvchi, klaviatura
8. Mikroprotsessor nima uchun xizmat qiladi?
a) ikkilik sonlarni qo’shish
b) sonlarni ikkilik sanoq sistemasidan o’nlik sanoq sistemasiga o’tkazish
s) a va b variantlar
d) buyruqning kodini aniqlash
9. Markaziy protsessor funktsiyalarini kengaytiruvchi maxsus protsesor qanday ataladi?
a) soprotsessor
b) doimiy xotira qurilmasi
s) grafik protsussor
d) kesh xoitra
10. Protsessor va xotira orasida axborot almashinishni qanday kurilma amalga oshiradi?
a) trigger b) registr s) shina d) protsesso

Mavzu

Tizimli blok va uning tuzilmasi

Oquv mashg’ulotining talim texnologiyasi modeli

O’quv soati: 2 soat	O’quvchilar soni:
O’quv mashg’uloti shakli va turi	Amaliy - bilimlarni chuqurlashtirish va mustahkamlashga qaratilgan mashg’ulot.
O’quv mashg’uloti rejasi	Kompyuterning asosiy qurilmalari Marqaziy protssssorning vazifasi Operativ xotira vazifasi Kompyuterga axborotni kiritishga mo’ljallangan qurilmalar Diskli jamlagichlar va uning turlari Axborotning o’lchov birliklari, fayl va katolog tuahunchsi
O’quv mashg’ulotning maqsadi: Axborot tizimlari haqida tushuncha to’g’risida bilimlarni shakillantirish, nazariy bilimni o’xshashlik bo’yicha qo’llash, harakatlarni tartib bo’yicha bajarish malakalarini mustahkamlash.
Pedagogik vazifalar	O’quv faoliyati natijalari.
mavzuni mustaqil o’rganish uchun asos yaratish; mavzu bo’yicha bilimlarni chuqur o’zlashtirish va mustahkamlashga yordam berish; kichik guruhlarda ishlashni tashkil qilish; o’z nuqtai nazariga ega bo’lishni shakllantirish; mantiqiy xulosa chiqarishga ko’mak berish	Amaliy mashg’ulot rejalari bilan oldindan tanishib chiqib, tayyorgarlik ko’radilar; Kompyuterning asosiy qurilmalari ustida mustaqil ishlaydilar. Marqaziy protssssorning vazifasi to’g’tisida aniq ma’lumot oldilar. Operativ xotira vazifasini aytib beradilar. Kompyuterga axborotni kiritishga mo’ljallangan qurilmalar haqidagi ma’lumotga ega bo’ladilar. Diskli jamlagichlar va uning turlarini aytib beradilar. Axborotning o’lchov birliklarini aytib beradilar. Fayl va katolog tushunchsi haqida aytib beradilar
O’qitish metodlari	Amaliy ish, ko’rsatish, namoyish etish, birgalikda o’qiymiz
O’qitish vositalari	Ma’ruzalar matni, markerlar, A32 qog’ozlar, kompyuter, proektor, “O’ylang-juftliklarga bo’lining-fikrlar bilan almashing” texnikasi.
O’quv faoliyatni tashkil etish shakllari	Jamoa va guruhlarda ishlash.
O’qitish shart-sharoiti	Texnik vositalar bilan ta’minlangan auditoriya.
Qaytar aloqani usul va vositalari	Og’zaki nazorat, savol-javob , kuzatuv