O‘rta maxsus, kasb-hunar ta’limi markazi ahmadjon o‘lmasov iqòisodiyot asoslari qayta ishlangan nashri

Narxni xaridorning qurbiga qarab farqlantirish.
Masalan,
restoranga kunduzi oddiy xo‘randa tushlik qilgani keldi, uning puli
ko‘p emas. Uning pulini olish uchun restoran bir kishilik ovqat narxini
2600 so‘m qilib belgilaydi. Xuddi shu ovqat narxi kechqurun 5000
so‘m bo‘ladi, chunki restoranga puldor xo‘randa kelib dam olib ketadi.
2. 
Narxni tovarning sotilish hajmiga qarab tabaqalashtirish.
Bunda
tovar oz olinsa, narxi yuqori, ko‘p olinsa, u past qilib belgilanadi.
3. 
Narxni mavsumga qarab tabaqalashtirish.
Bunda narx talabning
mavsumiy o‘zgarishini hisobga oladi. Yoz kezlarida aviakompaniyalar
samolyot chiptasi narxini oshiradilar, chunki yozda safarga chiqish
ko‘p bo‘ladi. Aksincha, qish paytlarida uchish kam bo‘lganidan
samolyotlarni to‘ldirish uchun chiptalar arzonlashtiriladi.
Firma narxni xaridor talabiga binoan belgilaydi.
Masalan, erkaklar kastumiga narx 127,5 dollar qilib belgilanadi.
Buni 130 dollar qilsa ham bo‘ladi, lekin firma bunday qilmaydi,
chunki ikir-chikirigacha maydalab belgilangan narxni xaridor adolatli
deb biladi, u 127,5 dollarni yaxshi qabul qiladi, har holda bu 130
dollar emas-da. Narx belgilashda firma inflatsiyani ham hisobga oladi.
Inflatsiya darajasini narxlar indeksi, ya’ni foizda ifodalangan o‘sishi
belgilaydi. O‘zbekistonda iste’mol tovarlari narxining indeksi 2004-
yil 103,7 %, 2005-yil 107,8 %, 2006-yil 106,8 % bo‘ldi. Narxlarning
o‘sishi firma xarajatlarini ham ko‘paytirib yuboradi. Bularni qoplab
foyda ko‘rish uchun yaratilgan tovarlar narxi ham oshiriladi.
Narx siyosati marketingning o‘ta muhim vazifasi, chunki narxga
qarab tovar sotilishi firmaning boyib yoki kambag‘allashib ketishiga
sabab bo‘ladi.
6.6. Reklama
Òovarlar sotilishi uchun bozordagi xaridorlar undan xabar topishlari
zarur, ayniqsa, bu tovarlar bozorga dastlab chiqarilgan paytda g‘oyat
muhim bo‘ladi, chunki odamlar tovar bilan tanish bo‘lmaydi. Shunday
paytda tovar haqida birinchi tasavvur berilib, unga dastlabki talab
chaqiriladi.