O'rta-m axsus kasb-hunar ta’limi markazi

1. B osh skeleti qaysi qismlarga bo'linadi?
2. M iya bo'lim i qaysi suyaklardan iborat?
3. B osh ning yuz qism iga qaysi suyaklar kiradi?
4. Kalla suyagida qaysi a’zolar joylashgan?
5. Ensa suyagining tuzilishi.
6. T epa suyakning tuzilishi.
7. Peshona suyagi qism larining anatomik belgilari.
8. Chakka suyagi qaysi qismlardan tashkil topgan va ularning tuzilishi.
9. Chakka suyagida qaysi a’zo joylashgan?
10. Ponasim on suyak qismlari.
11. G 'alvirsim on suyakning tuzilishi.
12. T epa ja g ' suyagining tuzilishi.
13. Tepa ja g ' suyagining havo saqlanadigan b o 'sh lig 'i qaysi bo'shliqqa ochiladi va
uning ahamiyati?
14. Pastki jag' su yagin ing tuzilishi.
15. B osh suyaklarining qaysilarida havo saqlanadi va ularning ahamiyati.
16. B osh suyaklari o'zaro qanday birlashadi?
17. Burun b o 'sh lig 'in in g tuzilishi.
18. K o 'z kosasi tuzilishida qaysi suyaklar qatnashadi?
19. K o 'z kosasida qaysi sezg i a’zosi joylashadi?
20. O g 'iz b o 'sh lig 'in in g tuzilishi.
21. Qattiq tanglay qaysi suyaklardan tuzilgan?
22. B osh skeleti tubining sirti qanday tuzilgan?
23. Kalla tubi ichki qism ining tuzilishi.
24. Chakka va chakka osti chuqurchalari qanday tuzilgan?
25. Qanot tanglay chuqurchasining tuzilishi.
26. Chaqaloq suyaklarining tuzilishi.
27. Liqildoq b o'lishining sababini bilasizm i va ular qaysi yoshgacha saqlanadi?
MUSKULLAR HAQIDA TA’LIMOT 
U M U M IY M A ’L U M O T L A R
Odam organizmida uch xil muskul mavjud: 1) skelet yoki ixtiyoriy 
qisqaruvchan muskullar nurlami turlicha qabul qilganidan ularning tolalari 
mikroskop ostida ko'ndalang-targ'il bo'lib ko'rinadi. Shuning uchun skelet 
muskullari ko'ndalang-targ'il muskullar deb ataladi; 2) yurak muskullari
— garchand ko'ndalang-targ'il muskullardan tuzilgan bo'lsa-da, ixtiyorsiz 
qisqaradi; 3) silliq yoki ixtiyorsiz qisqaruvchi muskullar bo'lib, ichki 
a’zolar va tomirlar devorida joylashgan.
Skelet m uskullari harakat a ’zolari sistem asi orasida o 'zin in g
qisqaruvchan xususiyati bilan muhim vazifani bajaradi. Muskullar nerv 
tolalari orqali markaziy nerv sistemasidan keladigan impulslar ta’sirida 
qisqarganda gavdada turli harakatlar vujudga keladi. Odatda, skelet mus­
kullari odam ixtiyori bilan qisqaradi.

---

Skelet muskullari o'rta yoshdagi odamda gavda og'irligining 40%ini, 
yosh organizmda esa 20—25 
%
ini tashkil etadi. Sport bilan shug'ulla- 
nuvchilarda esa muskullaming umumiy og'irligi gavdaga nisbatan 50%gacha 
yetadi. Yosh ulg'aygan sari muskullar hajmi va og'irligi asta-sekin kamaya 
boradi. Odam gavdasida 600 ga yaqin skelet muskullari bor.