O'rta-m axsus kasb-hunar ta’limi markazi

BEL CHIGALI
Bel chigali (198-rasm) XII ko'krak nervi oldingi shoxining bir tarmog'i,
I, II, III bel nervlarining oldingi shoxlari va IV bel nervi oldingi shoxi­
ning bir qismi ishtirokida hosil bo'ladi.
Bel chigalidan quyidagi 
nervlar chiqadi:
198-rasm. Bel va dumg'aza
nerv chigali simpatik
sistemasining bel va dumg'a­
za qismlari.
/- q o v u r g ' a osti nervi; 2 -
yonbosh-qorin osti nervi; 
3 -
y o n b o s h -c h o v n erv i; 
3 -
simpatik nerv sistemasining bel
va dumg'aza qismi; 5 - sonning
tashqi teri nervi; 6 - tanosil-son
n erv i; 
7 - son n erv i; 
8 -
yopiluvchi nervi; 9 -dum g'aza
nerv poyasi; 
1 0 -
 dumg'azaning
simpatik nervi; 9 -d u m g 'a z a
nerv poyasi; 
1 0 -
 dumg'azaning
simpatik nerv tuguni; 
II
- s im -
patik nerv poyasi; 
12
 - aortaning
simpatik nerv chigali.

---

1. Muskul tolalari katta va kichik bel muskullari hamda belning to'rt 
burchakli muskullariga tarqaladi.
2. Yonbosh-qorin osti nervi qorin devori muskullarining pastki qismiga 
va ulami qoplab turgan teriga tarqaladi.
3. Yonbosh-chov nervi chov kanalidan tashqariga chiqib, qov va yorg'oq 
(ayollarda katta uyatli lab) terisiga tarqaladi.
4. Tanosil-son nervi ikkita tarmoqqa bo'linadi. Uning bitta shoxi chov 
sohasidagi teriga tarqalsa, ikkinchi shoxi urug' tizimchasi bilan pastga tushib, 
moyakni ko'taruvchi muskul bilan moyak pardasini innervatsiya qiladi.
5. Sonning tashqi teri nervi sonning tashqi tomondagi terisiga (tizzaga 
qadar) tarqaladi.
6. Son nervi chigalning eng yo'g'on nervi bo'lib, katta bel muskuli 
bilan chov boylami tagidan (muskul kovakdan) o'tib, songa chiqadi va 
uchta tarmoqqa bo'linadi:
a) 
muskul tarmoqlari sonning to'rt boshli muskuli, mashinachilar muskuli 
va taroqsimon muskullarga tarqaladi; b) sonning oldingi va ichki tomondagi 
teriga tarqaluvchi tolalar; d) «yashirin» nerv eng uzun sezuvchi nerv bo'lib, 
boldirga tushib, uning ichkari tomondagi terisini innervatsiya qiladi.
7. Yopiluvchi nerv katta bel muskuli orqasidan kichik chanoq bo'shli­
g'iga tushadi, undan yopiluvchi kanal orqali sonning ichkari sohasiga 
chiqadida, shu yerdagi barcha (sonni yaqinlashtiruvchi) muskullarga, cha­
noq-son bo'g'imining xaltasiga va sonning ichkari tomonidagi terisiga 
tarqaladi.