O'rta asrlar Savdo inshootlarining bugungi kundagi holati Annotatsiya

Natijalar:
O‘zbekistonning o‘tmishdagi barcha turdagi jamoat binolari va inshootlarini qamrab olgan, ularning shakllanish va rivojlanish jarayonini aks ettiruvchi kitob yoki o‘quv kitobi hali yaratilmagan. Qolaversa, o‘tmishdagi ayrim jamoat binolari, xususan, diniy-ma’rifiy muassasalar tarixi sobiq ittifoq davrida to‘liq yoritilmagan.
B.Valixo‘jaev respublikadagi mavjud oliy ta’lim tizimining tarixini “Samarqand oliy ta’lim tarixidan parchalar” (Samarqand, 2003) nomli monografiyasida ilk bor asoslab berdi. Q.Kattaevning Samarqand madrasalari va Shohizinda maqbaralari haqidagi tadqiqotlari ham katta ahamiyatga ega.
Muhokama:
Qadimiy shaharlanmizning ma'naviy taraqqiyotidagi o'mi munosib baholanayotgan nlarda mamlakatimizda Samarqand shahrining 2750 yilgiga ham katta hozirlik ko'rilayotir1. Sunday xalqaro miqyosdagi e'tibor va e'tirofga arziydigan shaharlarjmiz esa benihoya ko'p. Samarqand, Vuxoro, Termiz va Toshkent kabi qadimda Kesh va Nasaf deb atalib in Shahrisabz va Qarshi, Kosonsoy, Quva va boshqa o'nlab arimiz ham o'zining boy o'tmishi, ulug4 tarixi, me'moriy billan yiirtimizning shaharsozlik va davlatchilik tarixining nihoyatda qadimiyligidan dalolat beradi. Ana shunday ehtiyojlarni qondirishga mo'ljallangan, o'zida xalqimizning yaratuvchanlik madariiyatini aks ettirgan sohalardan biri bu jamoat binolari va inshootlarining tarixidir.
Mamadazimovnmg Ulug'bek va uning rasadxonasi liqidagi risolasida (Toshkent, 1994) alloma yaratgan nodir ilmiy rraskanga tavsif berilgan. A.O'ralqv va M.Xojixonovning «Temuriylar ma'naviyati va madaniyat" (Samarqand, 1996) kitobida Temuriylar va Boburiylar davrida bunyod etilgan me'moriy obidalar, jamoat binolari va inshootlari haqida fikr yuritilgan. Mazkur qo'llanma mualliflari O'rta Osiyoning o’tmishdagi ta’lim-tarbiya va ilm-fan maskanlari haqidagi kitobini 2005 yilda chop ettirgan. Markaziy, Osiyoning o'rta asrlardagi davolash va shifobaxsh muassasalari me'morchiligi tarixiga A.O’O'ralovning 2003 yilda rus tilida nashr etgan monografiyasi to’liq bag'ishlangan.
Ko'rib turibmizki, yuqorida nomlari tilga olingan mualliflarning asarlarida O'rta Osiyo yoki O'zbekistondagi o’mishda bunyod etilgan bino va inshootlar, me'moriy obidalarnmg ayrim turlari yoki alohida guruhlari tahiil qilingan xolos.
Xulosa:
Xulosa o'rnida shuni aytish joizki, avvalo mavzuning ba’zi jihatlari tasvirlanganligini ta’kidlash lozim. Masalan, Oʻzbekistonda birinchi marta tibbiyot va tibbiyot muassasalari tarixi toʻliq yoritilgan (kasalxona, dorixona, hammom, garmoba va obzanlar misolida). Savdo va bozor ob’yektlari tarixini keng miqyosda ochib berishga ham harakat qilindi. Qoʻlyozmani tayyorlash jarayonida koʻplab tarixiy-meʼmoriy adabiyotlar, rasmiy maʼruzalar va maʼlumot manbalari tahlil qilindi. Ilmiy adabiyotga bir qator muammo va xulosalar birinchi marta kiritildi. Tabiiyki, biz bu masalada da’vogarmiz, deyishga haqqimiz yo‘q. Bizning fikrimizcha, bu boradagi tadqiqotlar hali ham davom ettirilishi kerak.