O’rta asr numizmatik materiallarning jamiyat ijtimoiy-iqtisodiy hayotini o’rganishdagi ahamiyati

 
3.2. Zamonaviy Numizmatika va uning vazifalari 
Mustakillikka erishgan mamlakatlarning tangalari va pullari namunada 
va ko’rgazmali qurollarda ko’rsatiladi hamda ular haqida to’la ma'lumot 
beriladi. Shuningdek, xorijiy davlatlar pul birliklari talabalardan savol -javob 
tarzida so’raladi. 
Zamonaviy pul birliklari 
Mustakillikka erishgan mamlakatlarning pullari haqida ma'lumot.
Avstraliya – dollar 
Albaniya – lek 
Angliya – funt sterling 
Argnetina – peso 
Armaniston – dram 
Afg’oniston – afg’oni 
Belarusiya – rubl 
Belgiya – frank 
Bolgariya – lev 
Braziliya – real 
Bangladesh – taka 
Vengriya – forint 
Vetnam – dong 
Germaniya – marka 
Gretsiya – draxma 
Eron – rial 
Irlandiya – funt 
Islandiya – krona 
Ispaniya – peseta 
Italiya – lira 
Qozog’iston – tanga 
Qirg’iziston – som 
Tojikiston – somoniy 
Turkmaniston – manat 
O’zbekiston – so’m 
Kanada – dollar 
Xitoy – yuan 
Koreya – vona 
Quvayt – dinor 
Latviya – lat 

---

60 
Gruziya – lari 
Daniya – krona 
Misr – funt 
Zambiya – kvacha 
Isroil –shekel 
Hindiston – rupiya 
Iordaniya – iordan dallari 
Iroq – iroq dinori 
Indoneziya – rupiya 
Rossiya - rubl 
Litva – lit 
Livan – funt 
Liviya – dinor 
Malayziya – ringgit 
Marokko – dirxam 
Meksika – peso 
Moldaviya – ley 
Mo’g’iliston – tugrik 
Nepal – rupiya 
Nigeriya - nayra 
Hech o’ylab ko’rganmisiz, nega odatda pul birliklarida mashhur 
kishilarning tasviri aks ettirilgan bo’ladi. Gap shundaki, kishi yuzining 
tasvirida oz bo’lsa-da o’zgarish yuz bersa, bu darro ko’zga tashlanadi. 
SHuning uchun portret tasvirlangan pullarni qalbakilashtirish boshqa 
tasvirga ega pullarga nisbatan ancha qiyin. 
Er yuzida dastlabki qog’oz pullar Xitoyning Sun sulolasi davrida (960-
1279) CHendu shaxri (g’arbiy Xitoy)da chiqarila boshlagan. Dastlab, 
ularning hajmi juda katta bo’lgan. Xitoy muzeylaridan birida 22,8x33 
santimetrli pul birliklari saqlanmoqda. 
Hozirgi AQSH hududida dastlabki qog’oz pullar XVII asr oxirlariga 
kelib tarkala boshlagan. Ma’lumki “dollar” atamasi nemischa “taler” 
so’zidan kelib chiqqan. Janubiy Germaniyaliklar esa uni “daler” deya 
talaffuz qilishgan.
1
Tarixchilarning yozishicha, kumush dollar 1786 yilda muomalaga 
kiritilgan. Dastlabki “ko’k” dollar esa 1861-1865 yillarda bo’lib o’tgan 
fuqarolar urushi natijasida davlat xazinasida tilla zahirasi kamayib ketishi 
oqibatida chiqarila boshlangan. 
1
// “Darakchi” gazetasi, 2007 yil, 25-son, 18-bet. 

---

61 
Bugungik kunda yevropaning aksariyat davlatlari oldi-sotdi ishlarida 
yangi muomalaga kiritilgan yeVRO pul birligidan foydalanadi. 
Ammo, Buyuk Britaniya hukumati o’zining milliy funt sterlingiga sodiq 
qoldi. Funt sterling lotincha “pondus” og’irlik, vazn hamda inglizcha 
“sterling” – kumush tanga so’zlaridan kelib chiqib, XII asrdan buyon 
muomalada. 

---

62