O‘rta asr G‘arbiy Yevropa davlatchiligiga umumiy tavsif Franklar davlatida huquqning asosiy belgilari

Angliya davlati (V asr – XVII asrning o‘rtasi). Britaniya hududida V asr boshlariga qadar Rim legionerlari tomonidan idora etilgan. V asr boshlaridan o‘rtalariga qadar Britaniya bir qancha mustaqil mayda qirolliklarga bo‘lingan holda yashaydi. V asr o‘rtalariga kelib bu orolga shimoliy-g‘arbiy german qabilalaridan inglizlar, sakslar, yutlar bostirib kira boshlaydi. Bu istilo qariyb bir asrga cho‘ziladi. Natijada ilgarigi Britaniya hududida o‘ndan ortiq mayda varvar qirolliklari vujudga keladi.

VII asrga kelib ular xristianlikni qabul qilib, 7 ta yirik (sakslar 3, angllar 3, yutlar 1) qirollikni (geptarxiya) barpo etadilar. 827-ilda Uyesseks qiroli Ekbert (802–839-y.) bu qirollikni o‘z hukmronligi ostida birlashtiradi. U asos solgan yagona ingliz-sakslar qirolligi X asrdan boshlab Angliya deb ataladi.

XI asr boshlarida inglizlar davlati daniyaliklar tomonidan bosib olinadi. Ularning hukmronligi ingliz-saklar sulolasi Eduard Ispovednik (1042–1066-y.) tomonidan qayta tiklangunga qadar davom etadi. 1066ilda Angliya Normandiya gersogi Vilgelm tomonidan bosib olinadi. Shu tariqa u fotix (istilochi) nomi bilan Angliya qiroli bo‘lib oladi. U Angliyani egallashda Rim papasining xayrixohligi va Fransuz qirolining yordamiga tayanadi. Normandlar boshqaruvi davrida markazlashgan davlatga asos solinadi.

O‘rta asrlarda Angliya feodal davlatining rivojlanish bosqichlarini quyidagi davrlarga bo‘lish mumkin:

• 
  ingliz-sakslarning ilk feodal monarxiyasi davri (IX–XI asrlar);
  
• 
  markazlashgan sen’orlik monarxiyasi va qirol hokimiyatini cheklash uchun fuqarolar urushi (XII asr) davri;
  
• 
  tabaqa-vakillik monarxiyasi davri (XIII asrning ikkinchi yarmi –
  

XV asr);

– absolut monarxiya davri (XV asrning oxiri – XVII asrning o‘rtasi).